Türkiye için, İran ve İsrail'den Nükleer/Kimyasal Serpinti Riski
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), İsrail'in saldırdığı İran'ın Natanz Nükleer Tesisi'nde radyasyon ve kimyasal sızıntı tespit etti. Sızıntının kontrol altına alınabileceği belirtilse de, bölgedeki santrifüjlerin zarar gördüğü açıklandı. İsrail'in ya da İranın hedef aldığı tesislerin yakınında yaşanabilecek bir nükleer serpinti, Türkiye ve komşu ülkeler için risk oluşturabilir mi?
Yani Tebriz, Tahran veya İsrail'de olası bir nükleer/kimyasal serpinti, hava akımlarıyla Türkiye'yi etkiler mi? Bu nedenle, meteoroloji mühendisliği öğrencilerine basit bir uygulama olarak İTÜ İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümünde yaptırdığımız NOAA HYSPLIT (Hybrid Single Particle Lagrangian Integrated Trajectory) modeline ait ileri yönlü hava taşınım (forward trajectory) simülasyonlarına baktım. Simülasyonlar 14-17 Haziran 2025 21:00 UTC'de belirlenen üç kaynaktan başlatılmıştır.
1. Tebriz (Natanz Nükleer Tesisi):
- Tebrizden hava akımları kuzeydoğuya (Hazar Denizi ve Rusya'ya) yöneliyor.
- Türkiye, bu taşınım rotasının dışında kalıyor.
Sonuç: Türkiye için risk yok.
2- Tahran (Busheshr Nükleer Santrali):
- Rüzgarlar doğu ve kuzeydoğuya (Türkmenistan ve Hazar Denizi'ne) hareket ediyor.
- Tahrandan kaynaklanacak kirli hiçbir hava parçacığı Türkiye'ye ulaşmıyor.
Sonuç: Türkiye etkilenmeyecek.
3- İsrail (Ürdün Sınırı):
- Parçacıklar İsrailden Irak, İran ve Suudi Arabistan'a taşınır.
- Türkiye sınırlarına yaklaşan hava akımı bulunmuyor.
Sonuç: Risk çok düşük.
Genel Değerlendirme:
14-17 Haziran 2025 tarihleri arasında, İran ve İsrail'deki olası bir serpinti olayının Türkiye'ye ulaşması meteorolojik verilere göre mümkün görünmüyor. Hava akımları serpintiyi ülkemizden uzak bölgelere (Hazar Denizi, Orta Asya ve Arap Yarımadası'na) taşıyor. Yani Rusya!
Önemli Uyarı:
Hava koşulları değişken olduğundan, bu analizler yalnızca güncel tahminlere (14 Haziran 2025) dayanmaktadır. Risk değerlendirmelerinin Askeri Meteoroloji Birimlerinde günlük olarak yenilenmesi gereklidir.
Not Görselde:
- Renkli çizgiler: Farklı yüksekliklerde (10 m, 1000 m, 1500 m AGL) başlatılan hava parçacıklarının 72 saat boyunca izlediği yolları gösteriyor.
- Alt grafik: Bu parçacıkların yükseklikle (AGL) değişimlerini zaman içinde gösteriyor.