üketici güven endeksi, tüketicilerin ülke ekonomisiyle ilgili eğilimlerini ve değerlendirmelerini ölçer. Tüm ülkelerde ekonomideki gelişmeleri yakından izlemek amacıyla kullanılan öncü bir göstergedir. Endeks, ekonomideki büyümeyi tahmin etme noktasında anlamlı değerler üretir. Özelikle de ekonomik büyüme rakamlarının üç ayda bir hesaplandığı düşünüldüğünde her ay düzenli olarak hesaplanan tüketici güven endeksi sonuçları daha da önem kazanır.
Tüketici Güven Endeksi, her ay Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından üretilir. Yaş ve cinsiyete göre ağırlıklandırılan tüketici güven endeksi, Avrupa birliğinin belirlediği kriterler üzerinden hazırlanır.
Tüketici güven endeksi nasıl hesaplanır?
Tüketicinin eğilimlerini ekonomi hakkındaki görüşlerini belirlemek amacıyla bağımsız olarak hazırlanan ankete verilen cevaplar pozitif ve negatif cevaplar olarak yüzdelendirilir. Pozitif cevap verenlerin yüzdesinden negatif cevap verenlerin yüzdesi çıkartılarak bu farka 100 eklenir. Oluşturulan yayılma endekslerin aritmetik ortalaması alınarak tüketici güven endeksi oluşturulur.
Tüketici güven endeksi hangi kategoriler yer alır?
Tüketici güven endeksi siyasi ve ekonomik gelişmelerden, finansal piyasalardan etkilenir. Endeksi, kişisel mali durum, genel ekonomi ve harcama ve tasarruf eğilimleri üzerinden ölçülür.
Kişisel mali durum
Ankete katılan tüketicilerin mevcut 12 aylık dönemde ki hane gelirleri, önümüzdeki 12 aylık dönemde hane geliri beklentisi, hane gelirini değerlendirmesi ve gelecek 3 aylık dönemde borç kullanma potansiyeli olup olmadığı değerlendirilir.
Genel Ekonomi
Tüketicinin 12 aylık dönemde Türkiye ekonomisi değerlendirmesi ve beklentisi, işsizlik beklentisi, tüketim harcamaları eğilimi, tasarruf eğilimi, tüketici fiyatlarındaki değişim beklentisi ve yine aynı dönemde ücretler genel seviyesindeki değişim beklentisi ölçülür.
Harcama ve tasarruf eğilimleri
Tüketicinin gelecek 12 aylık dönemde, otomobil, dayanıklı tüketim malları alma eğilimi, yine aynı dönemde konut alma, yaptırma ve tadilat yaptırma eğilimi ve bu dönemdeki tasarruf eğilimleri ölçülürken son üç aylık dönemde yarı dayanıklı tüketim mallarına yönelik harcama eğilimleri ölçülür.
Tüketici güven endeksi nasıl yorumlanır?
Tüketici güven endeksi 0 ile 200 arasında değer alır. Tüketici güven endeksinde 100 birimin üzerindeki değerler tüketicinin ülke ekonomisindeki gidişatı olumlu yorumladığı, ekonominin büyümesini beklediğini gösterir. 100 birimin altındaki değerler ise tüketicinin ekonomide beklentinin olumsuz olduğunu ve ekonomide küçülme veya kötüleşme beklediklerini gösterir.
Tüketici güven endeksi verisi nerelerde kullanılır?
İç talep ve ekonomik büyümeye ilişkin önemli gösterge olan Tüketici güven endeksi değeri 100’ün altında kaldığı zaman ekonomide büyüme beklentisinin zayıfladığında tüketicilerin harcama eğiliminde yavaşlama olacağı beklentisine neden olmaktadır. Dolayısıyla para politikaları tüketici harcamalarını artırmaya yönelik uygulamaya alınmaktadır. Diğer taraftan Tüketici endeksi 100 eşiğinin çok üzerine çıktığında tüketicinin ekonomide büyüme beklentisi içinde olacağını iyimserliğin yüksek olduğunu göstermekte, ekonomide dengelerin yakalanması için tasarruf politikaları devreye alınmasında etkili olmaktadır.
Tüketici güven endeksi çeşitleri
Türkiye’de Devlet İstatistik Kurumu tarafından her ay açıklanan tüketici güven endeksi dışında küresel piyasalarda en çok takip edilen ve her ay yayınlanan endekslerin başında şunlar gelmektedir.
– Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi
– Conference Board Tüketici Güven Endeksi
Küresel piyasalar için sonuçları çok önemli olan Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi ve Conference Board Tüketici Güven Endeksi sonuçları Amerikan ekonomisindeki ve global ekonomideki gelişmeleri göstermesi açısından anlamlı öncü veriler üretir.