Türkiye'de halka arz, bir şirketin hisse senetlerini, yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışa çıkarmasıdır. Bu işlemle birlikte şirket, sermayesini artırırken, yatırımcılar da şirkete ortak olurlar.
Türkiye'de halka arz, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından düzenlenmektedir. SPK, halka arzın tüm gerekliliklerini yerine getiren şirketlere halka arz izni verir.
Türkiye'de halka arz, birincil ve ikincil olmak üzere iki temel çeşide ayrılır.
- Birincil halka arz: Şirketin paylarının ilk defa yatırımcılara sunulduğu halka arz türüdür. Birincil halka arz ile şirket, sermayesini artırmayı hedefler.
- İkincil halka arz: Halihazırda borsada işlem gören hisselerin yeniden satışa çıkarılmasıdır. İkincil halka arz ile şirket, sermaye artırmayı değil, mevcut hissedarların ellerindeki hisselerin satışını kolaylaştırmayı hedefler.
Türkiye'de halka arz, genellikle bir dizi aşamadan geçer. Bu aşamalar şunlardır:
- Hazırlık aşaması: Şirket, halka arz için gerekli tüm hazırlıkları yapar. Bu hazırlıkların arasında, halka arz danışmanlarının belirlenmesi, halka arz raporlarının hazırlanması ve yatırımcı sunumlarının yapılması yer alır.
- Onaylanma aşaması: Şirket, halka arz başvurusunu SPK'ya yapar. SPK, halka arzın tüm gereklilikleri karşıladığını tespit ederse, halka arzın onaylanmasına karar verir.
- Satış aşaması: Şirket, halka arz edilecek hisselerin satışını gerçekleştirir. Bu satış, aracı kurumlar aracılığıyla gerçekleştirilir.
- Borsaya kote olma aşaması: Halka arz edilen hisse senetleri, borsada işlem görmeye başlar.
Türkiye'de halka arz, şirketlere ve yatırımcılara çeşitli avantajlar sunar.
Şirketlere sağladığı avantajlar:
- Finansman sağlama: Halka arz ile şirketler, büyüme stratejilerini gerçekleştirmek, yatırım yapmak veya borçlarını ödemek için finansman sağlayabilirler.
- Likidite sağlama: Halka arz ile şirkete ait hisse senetleri borsada işlem görmeye başlar. Bu sayede hisse sahipleri, hisselerini diledikleri zaman satabilir ve likidite sağlayabilirler.
- Kurumsallaşma sağlama: Halka arz, şirketlerin kurumsallaşmasına katkıda bulunur. Şirketler, halka arzın gerektirdiği şeffaflık ve hesap verebilirlik standartlarını yerine getirmek zorundadır. Bu durum, şirketlerin yönetim ve operasyonlarını daha iyi yönetmelerine yardımcı olur.
- Tanıtım ve itibar sağlama: Halka arz, şirketlerin tanıtımı ve itibarı için önemli bir fırsattır. Şirketler, halka arz yoluyla daha geniş bir kitleye ulaşabilir ve marka bilinirliğini artırabilirler.
Yatırımcılara sağladığı avantajlar:
- Kâr elde etme fırsatı: Yatırımcılar, halka arz edilen hisse senetlerini satın alarak, şirketin karlılık sağlayacağını düşünerek kâr elde etme fırsatı elde ederler.
- Likidite sağlama fırsatı: Halka arz edilen hisse senetleri, borsada işlem gördüğü için yatırımcılar, hisselerini diledikleri zaman satabilir ve likidite sağlayabilirler.
- Farklı sektörlere yatırım yapma fırsatı: Halka arz ile yatırımcılar, farklı sektörlere yatırım yapma fırsatı elde ederler. Bu durum, yatırımcıların portföyünü çeşitlendirmesine yardımcı olur.
Türkiye'de halka arz, son yıllarda giderek artan bir önem kazanmaktadır. Bu durum, şirketlerin büyüme ve finansman ihtiyaçlarını karşılamak için halka arz yöntemine başvurmasının yanı sıra, yatırımcıların da farklı sektörlere yatırım yapma ve kâr elde etme fırsatı bulmak istemesinin bir sonucudur.