Hanuka Bayramı ne zaman kutlanır?

Hanuka bayramı Suriye-Yunan Kralı Antiohus ve ordularının, Makabiler tarafından bozguna uğratılıp, II. Bet-Amikdaş’ın putperestlerden kurtarılmasını ve tekrar Tanrı’ya adanmasını simgeler. 25 Kislev’den başlayarak, sekiz gece boyunca, her gece bir mum artırarak Hanuka mumları yakılır ve bu mucize tekrar yaşatılarak evler Işık’la doldurulur. Mumlar, Hanukiya’ya, (yakana göre) sağdan sola doğru dizilir, yakarken soldan sağa doğru yakılır. Kişi, kapıdan girerken, sağında Mezuza, solunda Hanukiya mitzvalarıyla çevrili olacaktır. Hanukiya yanarken bir yerden bir yere taşınmaz. Söndükten sonra istenilen yere götürülebilir. Peki, Hanuka bayramı nedir? Ne zaman? Ne zaman kutlanır?

Hanukiya, Şabat öncesi harici, her gün yıldızlar çıktıktan sonra, akşam yatana kadar yakılabilir. Bir gece Hanukiya’yı yakmayı unutan kişi, ertesi gün, akşama kadar, (ama berahasız olarak) yakabilir. Hanukiya, en az yarım saat yanmalıdır. Mumlar veya yağ, buna göre ayarlanmalıdır. Yarım saat dolmadan önce Hanukiya sönerse (Şabat harici), yakma işlemi tekrarlanır ama beraha söylenmez. Cuma akşamüstü, önce Hanukiya yakılır, bir süre sonra, güneş batmadan yirmi dakika önce de Şabat mumları yakılır. Cuma akşamüstü yakılan Hanukiya mumlarının veya yağının, güneş battıktan sonra yarım saat daha yanacak şekilde ayarlanması gerekir. Peki, Hanuka bayramı nedir? Ne zaman? Ne zaman kutlanır?

hanuka_bayramA_nedir

HANUKA NEDİR?

Hanuka, İbrani takvimine göre Kislev'in 25. günü başlayıp sekiz gün süren bir Musevi bayramı. Ayrıca "Işık Bayramı" ya da "Yeniden Adanma Bayramı" olarak da anılır. Hanukkah sözcüğü İbranice "adama, ithaf etmek" anlamlarına gelir. Bu bayram, Gregoryen takvimiyle aralık, kasım sonu ya da çok ender olarak ocak başına denk gelir.

Festival, Hanukiya adı verilen, Menora’ya benzeyip fazladan iki kolu daha olan, 9 kollu şamdanın kollarının yakılmasıyla kutlanılır. Birinci gün bir tane, ikinci gün iki tane yakılır ve bayram boyunca her gün bir fazla kolun yanmasıyla devam eder. Hanukiya’nın ortasındaki, diğerlerine göre daha yukarıda bulunan kola Şamaş (İbranice: שמש, “Görevli”) adı verilir ve bu kol her gün yanar.

UJRBNHEBFHABFGAWEFBWEFRHAEF_HERF_EHF

HANUKA'NIN HİKAYESİ

Suriyeli Kral 3. Antiyokus'un, Mısırlı Kral 5. Ptolemi Epifanes’i Panium Savaş’ında yenmesine kadar (M.Ö. 200), Yahudiye bölgesi, Ptolemi Hanedanı’nın bir parçasıdır. O andan itibaren, Yahudiye; Suriye'deki Selevkid İmparatorluğu’nun bir parçası oldu. Kral 3. Antiyokus’un yeni Yahudi tebaasıyla anlaşmayı istemesi, onların ‘atalarının adetlerine göre yaşama’ haklarını ve dini vecibelerini Kudüs Tapınağı’nda sürdürebilmelerini garantiledi. Ancak, Milat’tan önce 175’te, 3. Antiyokus oğlu Antiyokus 4. Epifanes, görünüşte Tobias’ın oğullarının emriyle, Yahudiye’yi işgal etti.Milattan önce 170’lerde, Helenleşmiş Yahudi Grubu’nun başını çeken Tobiad’lar, ellerinden kontrolü gasp eden Baş rahip Onias ve Mısır yanlısı grup tarafından Suriye’ye atıldı. Sürülen Tobiad’lar, Kral 4. Antiyokus’la Kudüs’ü tekrar ele geçirmek için görüştü. Antik Yahudi tarihçi Flavius Josephus’un anlatımıyla; “ Önceden buna niyeti olan Kral, onlara boyun eğdi ve büyük bir orduyla Yahudilere hücum etti, şehirlerini zorla aldı ve Ptolemi yanlısı çok sayıdaki insani katletti ve etrafı talan etmek için askerlerini gönderdi. Ayrıca tapınağı berbat etti, ve üç yıl altı ay boyunca, daima gerçekleşen kefaret kurbanı sunumuna bir son verdi.

GELENEKSEL GÖRÜŞ

İkinci Tapınak yağmalanıp, ibadetler durduğunda, Yahudilik yasadışı hale getirildi. M.Ö. 167’te, Antiyokus, tapınakta Tanrı Zeus’a adanmış bir sunak hazırlanmasını emretti. Sünneti yasakladı ve sunakta domuzların kurban edilmesini emretti. Antiyokus’un bu davranışları, büyük ölçüdeki ayaklanmayı provoke etti. Haham Matatiyas ve beş oğlu; Yuhanna, Simon, Elazar, Yonatan ve Yahuda, Antiyokus’a karşı bir ayaklanmanın başını çekti. Yahuda, Yehuda HaMakabi (Çekiç Yahuda) olarak bilinir oldu. M.Ö. 166’ya doğru, Matatiyas vefat etti ve Yahuda, lider olarak yerine geçti. M.Ö. 165’te Selevkid Hanedanına karşı olan Yahudi ayaklanması başarılı oldu. Tapınak serbest bırakıldı ve yeniden adandı. Hanuka festivali bu olayı kutlamak için gerçekleştirildi. Yahuda tapınağın temizlenmesini, yeni bir sunağın kirlenmiş olanın yerine kurulmasını ve yeni kutsal taşıyıcıların yapılmasını emretti. Talmud’a göre, tapınaktaki Menora için, her gece, gece boyunca yanması için zeytin yağı gerekti. Hikâyeye göre, sadece bir gece yetecek kadar yağ vardı, ama yeni tedarik için gerekli olan sekiz gün boyunca bitmeden yandı. Yahudi bilirkişiler tarafından, bu mucizevi olayı anmak için, sekiz günlük bir bayram ilan edildi.

Hikâyenin 1 Makabeler’deki versiyonu; (zeytin yağı mucizesinden hiç bahsetmeden) sekiz günlük olan bayramın, tapınağın sunağının yeniden adanması adına, şarkılarla kutlamanın ilan edildiğini anlatır. Birkaç tarihçi Hanuka’nın 8 günlük bir kutlama olması nedeninin, gecikmiş Sukot ve Şemini Atzeret kutlamaları olduğuna inanır. Savaş esnasında Yahudiler bu kutlamaları yapamadılar (Suk.v. 2-4)

MODERN GÖRÜŞ

Bazi modern bilimciler, kralın gelenekçi Yahudiler ve Helenleşmiş Yahudiler arasındaki sivil savaşa karıştığını iddia ediyor. Kim baş rahip olur diye birbirleriyle vahşice yarıştılar. Yason’ın Helenistik reformları, Yahudilik mertebeleri arasında bir savaşın karar verici unsurları oldu. Diğer yazarlar, olası başka sosyo-ekonomik nedenleri göz önünde bulundurur, dini nedenlerin yanı sıra. Birçok yönüyle sivil savaş olarak başlayan savaş, Helenistik Suriye Krallığının, Helenleşmekte olan Yahudilerin yanında yer almasıyla daha şiddetlendi. Şiddetlendikçe, Antiyokus, Helenleştiricilerin yanını, gelenekçilerin önemsedikleri dini ritüelleri yasaklayarak aldı. Bu, Selevkos geleneklerini ve ibadetlerini her yerde takip eden bir insanın neden geleneksel olan Yahudi ibadetlerini yasakladığını anlatır.

EN POPÜLER HANUKA ŞARKILARI

Hanuka teması üzerine, diğer Yahudi bayramlarından daha fazla sayıda birçok şarkı yazılmıştır. En çok bilinenleri; “Hanukkiah Li Yesh” ( Bir Hanukkiya’m var), “Ocho Kandelikas” ( Sekiz Küçük Mum), “Kad Katan” (Bir Küçük Sürahi), “S’vivon Sov Sov Sov” (Sevivon, Dön ve Dön), Haneirot Halolué (Yaktığımız Bu Mumlar), “Mi Yimalel” (Kim Tekrar Anlatır) ve “Ner Li, Ner Li” (Bir Mumum Var). İngilizce konuşulan ülkelerde en çok bilinenler içinde “Sevivon, Sevivon, Sevivon” ve “Hanuka O Hanuka” vardır.

Kayseri'den İstanbul'a yürümek için yola çıkmıştı... Canlı yayın yaparken kamyon çarptı!

Kayseri'den İstanbul'a gitmek için 8 gün önce 2 arkadaşıyla birlikte yürüyerek yola çıkan 36 yaşındaki Neşet Turan'a sosyal medyada canlı yayın yaptığı sırada kamyon çarptı. Kamyon şoförünün kaza yerinden kaçtığı öğrenilirken Turan'ın hayati tehlikesi olduğu belirtildi.