Depremin mali yükünü İslam Memiş kalem kalem hesapladı! İşte son ekonomik durum
Depremin yarattığı ekonomik maliyeti Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, köşesine taşıdı. Maliyeti tek tek hesaplayan İslam Memiş, toparlanma için süre de verdi.
Kahramanmaraş’ta gerçekleşen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki depremin ardından pek çok ekonomist, bölgede yaşanan kaybın ve depremden etkilenen 13,4 milyon vatandaşın ekonomiye olan katkısını değerlendirmeye başladı. O isimlerden biri olan Altın ve Para Piyasaları Uzmanı İslam Memiş, deprem bölgelerinin durumunu bugünkü köşe yazısında; “Depremden etkilenen 10 ilin nüfusunu ve ülke ekonomisine katkısını göz önünde bulundurduğumuzda tahmini rakamlar ortaya çıkabilir. Depremden etkilenen 10 ilin nüfusu 13,4 milyon kişi. Ülke nüfusunun içindeki payı yüzde 15,7’ye tekabül ediyor. GSYİH’nın yüzde 9,3’ü bölgeden karşılanmaktadır. Tarım, imalat ve sanayiide de önemli bir bölgedir” diyerek özetledi. Ardından ekonomik duruma ilişkin rakamsal veriler paylaştı.
Deprem bölgesinin ekonomideki payı için birtakım veriler veren İslam Memiş, “Girişim ve mükellef sayıları içinde bölgenin oranı yüzde 11 civarında. Tarımda yüzde 14,5, ihracatta yüzde 8,5 ağırlığı vardır. Bölgede sigortalı çalışanların payı ise yüzde 11,7’dir. Bölgenin bütçe gelirine katkısı yüzde 4,7 seviyesindedir. Kayıtlı otomobillerin yüzde 10,2’si, motorlu kara taşıtlarının yüzde 11,9’u bölgede kayıtlıdır. Tasarruf mevduatının yüzde 6’sı, ticari ve diğer mevduatların yüzde 4,2’si bölgedeki tasarruf sahipleri ve şirketlere aittir” ifadelerini kaleme aldı. Ardından depremin maliyetine değinen İslam Memiş, büyümeye olacağı etkiyi de açıkladı.
“2 PUAN BÜYÜME RAKAMLARINI AŞAĞIYA ÇEKEBİLİR”
Depremin büyüme rakamlarını aşağıya çekeceğini düşünen İslam Memiş, yazısının ilgili kısmında; “Depremin Türkiye ekonomisine maliyeti bugünkü şartlarda net olarak hesaplanamasa da direkt veya dolaylı yoldan büyüme rakamlarını doğal olarak -ki çok normal- 2 puan aşağıya çekebilir. Bugüne kadar meclisten geçmiş ya da geçecek teşvik, destek ve yapılandırmaların bir maliyeti zaten vardı. Sigortalı olan özel sektörün veya vatandaşın hasarlarını sigorta karşılar. DASK gibi kuruluşlar da devreye girecektir. Bölgenin tarımda öneme sahip olması gıda enflasyonu üzerinde risk oluşturuyor” dedi. Ardından deprem sonrası yaşanabilecek problemlere değinen İslam Memiş, şu ifadeleri kullandı:
“Özellikle deprem öncesinde kuraklık, sonrasında deprem felaketinin yaşanması tarımsal mahsulün azalması veya gecikmesi gibi nedenler enflasyon için risk oluşturur. Bölgede enerji tüketimi ve lüks ürün talebinde azalma yaşanabileceğinden ithalatta gerileme görebiliriz. Ülke olarak üretim ve tüketime de odaklanmak gerekiyor. Çünkü Mart’ta Ramazan ayı var. Üretimde olduğu kadar tüketimde de yüzde 50 düşüş görebiliriz.”
“MALİYETLER 1-2 AYA NETLEŞEBİLİR”
Deprem maliyetlerinin hemen ortaya çıkmayacağının da altını çizen İslam Memiş, “Deprem gibi doğal felaketlerde maliyet hemen net belirlenmez, 1-2 aya netleşir. Milyarlarca maliyet mutlaka doğal olarak beklenecektir. Buna 5 milyar dolar da 15 milyar dolar da diyebilirsiniz. Moral bozmak için bu maliyet konusu çok manipüle edilecektir. Biri çıkıp ‘50’, diğeri çıkıp ‘100 milyar dolar’ diyecektir” ifadelerini içeren bir kısmı da yazısına ekledi. Son olarak toparlanma sürecine değinen İslam Memiş, en geç bir yıla bölgelerin toparlanacağını umduğunu şu sözler ile anlattı:
“Bunu hesaplamanın en güzel zamanı devletin açıklayacağı rakamlardır. Dışardan ciddi miktarda nakit desteği geldi. Türkiye’de ciddi miktarda bağış toplandı. Bunların net rakamları daha açıklanmadı. Seçim öncesi ve sonrası ülkelerin nakit destekleri devam edecek. SWAP işlemleri, borç ötelemeleri, fon destekleri gibi birçok olumlu süreç bizi bekliyor. Türkiye en geç bir yıla hızlı bir şekilde toplanacak. Ben, hızlı bir toparlanma bekliyorum.”
