Trump’ın Gazze planı sonrası Hamas’a ne olacak? Af ve güvenli geçiş maddeleri tartışma yarattı...
ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı 20 maddelik Gazze Planı’na İsrail Başbakanı Netanyahu’dan onay çıkarken, planın Hamas üyelerine yönelik hükümleri hem bölgesel hem uluslararası alanda tartışma yarattı. Plan, tüm rehineler iade edildikten sonra barışçıl yaşamayı ve silah bırakmayı kabul eden Hamas üyelerine af öngörüyor; Gazze’den ayrılmak isteyenlere ise güvenli geçiş sağlanacak. Ancak Hamas yetkilileri, planı “belirsiz” ve “garantisi yok” sözleriyle reddediyor.
Trump ile Netanyahu’nun uzlaştığı plana göre bütün rehineler iade edildikten sonra, barışçıl bir şekilde birlikte yaşamaya söz veren ve silahlarını bırakmayı kabul eden Hamas üyelerine af tanınacak.
Ayrıca, Gazze’den ayrılmak isteyen Hamas üyelerine güvenli geçiş imkânı sağlanacak. Bu düzenlemeler, planın uzlaşma ve yeniden yapılanma ayağının en tartışmalı unsurları arasında yer alıyor.
HAMAS’TAN SERT TEPKİ: BELİRSİZ VE GARANTİSİ YOK
Üst düzey Hamas yetkilisi Mahmud Merdavi’nin açıklaması planın bölgedeki kabulünü sorguluyor:
“Hamas ve direnişin silahlarının hedefi özgürlük ve bağımsızlıktır. Plan Filistin Devletinin tanınması yönündeki ivmeyi bastırmaya çalışma girişimidir. Trump planında duyurulanlar, belirsizdir ve garantisi yoktur. Filistin halkı için kendi kaderini tayin etme hakkının olmadığı ve onları katliamlardan korumayan hiçbir teklifi kabul etmeyeceğiz. ABD'nin teklifini gözden geçirip diğer Filistinli gruplarla ele alacağız.”
Merdavi’nin sözleri, planın yalnızca teknik düzenlemeler değil aynı zamanda siyasi bir yeniden şekillenmeyi de hedeflediği iddialarını güçlendiriyor.
Trump ve Netanyahu’nun tarihi Gazze planı: 20 madde dünyaya açıklandı! “İşgal olmayacak, Hamas’a af var”Dünya
YÖNETİMDE ROL YASAKI VE ASKERDEN ARINDIRMA (MADDE 13)
Planın 13. maddesi, Hamas’ın siyasi ve idari hayatta yer almasını kesin şekilde yasaklıyor: “Hamas ve diğer gruplar, doğrudan veya dolaylı olarak hiçbir şekilde Gazze'nin yönetiminde rol almayacak.” Buna ek olarak tüm askeri, terör ve saldırı altyapılarının — tünellerden silah üretim tesislerine kadar — yok edileceği, yeniden inşa edilmeyeceği ve sürecin bağımsız denetçiler eşliğinde yürütüleceği belirtiliyor. Bu maddeler, silahsızlanma ve yeniden inşa taahhütlerinin hukuki çerçevesini oluşturuyor.
UNSURLARIN TARTIŞILAN BOYUTLARI
Güvenlik vs. meşruiyet: Af ve güvenli geçiş teklifleri, Hamas’ın sahadaki gücünü zayıflatmayı amaçlarken, siyasi meşruiyet ve Filistin halkının kaderini tayin hakkı tartışmalarını alevlendiriyor.
Denetim ve garanti eksikliği: Hamas yetkililerinin vurguladığı gibi “garanti” mekanizmalarının nasıl işleyeceği belirsiz; bağımsız denetçilerin yetkileri ve yaptırım mekanizmaları kritik olacak.
Rehin değişimi sonrası süreç: Rehinlerin iadesi anlaşmanın kilit tetikleyicisi; taraflar arasındaki güvenin bu sahada nasıl tesis edileceği planın uygulanabilirliğini belirleyecek.
