Tek parti rejiminin şeytanlaştırdığı isimlerin başında Şeyh Sait gelir ve ismi ideolojiye göre bu konu tartışmaya kapalıdır.
Tam yüz yıl önce bugün büyük Kürt-İslam ayaklanmasının bir numaralı faili olarak İstiklal mahkemelerinde yargılandıktan sonra idam edildi.
Şeyh Sait ile ilgili öncelikle şunu belirterek başlayalım.
Sait, dönemindeki birçok ismin maruz kaldığı zulme silahlı bir başkaldırı göstererek hata etmiştir. Yine de bu hata sayısız zulmün ve yanlışın gölgesini ortadan kaldırmaya yetmemektedir.
Öncelikle Şeyh Sait ile ilgili yazılmış sayısız tez, kitap ve romana baktığımızda karşımıza çıkan ilk kuyruklu yalan Sait’in nedamet dilediğidir.
Oysa Şeyh Sait ölüm defterine dahi son söz olarak şu notları düşmüştü;
"Benim ölümüm Allah ve Din için ise darağacında asılmama perva etmem.”
Peki, Sait Türk düşmanı mıydı veya Kürtçü müydü? Bugün kendisine en çok bu iddialar üzerinden hücum edilmektedir.
Öncelikle Şeyh Sait, hayatının hiçbir devresinde silahlı mücadeleyi düşünmediğini ve Piran’a uzanan hadiselerin kendisini bir çatışmanın içinde bıraktığını ifade eder;
