Şehzade Orhan Fatih Sultan Mehmet'in nesidir? Babası kimdir? Neden Bizans'a gitti?

TRT ekranlarında yayınlanan ve büyük ilgi gören Mehmed: Fetihler Sultanı dizisinde yer alan karakterlerden biri olan Şehzade Orhan, izleyicilerin dikkatini çekti. Peki, dizide Osmanlı tahtı üzerinde hak iddia eden Şehzade Orhan, gerçek tarihte kimdir? Orhan Çelebi nasıl öldü? Fatih Sultan Mehmed ile ne gibi bir akrabalığı vardır? İşte detaylar…

Şehzade Orhan kimdir?

Şehzade Orhan, 1412 yılında dünyaya gelmiş, Osmanlı hanedanının bir üyesidir. 5. Osmanlı Padişahı olan Çelebi Mehmed’in (I. Mehmed) ağabeyi Şehzade Kasım Çelebi’nin oğludur. Bu yönüyle, Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmed’in (II. Mehmed) amcasının oğludur, yani kuzenidir.

Şehzade Orhan’ın babası kimdir?

Babası, I. Mehmed’in ağabeyi olan Şehzade Kasım Çelebi’dir. Kasım Çelebi, Osmanlı’daki taht kavgaları sürecinde Bizans’a sığınan şehzadelerden biridir. Kız kardeşi Sultan Fatma Hatun ile birlikte Bizans’a rehin olarak verilmiştir. Orhan da bu süreçte Bizans’ta doğmuş ve büyümüştür.

Şehzade Orhan neden Bizans’a gitmiştir?

Orhan doğrudan Bizans’a gitmemiştir, Babası Şehzade Kasım Çelebi ve halası Sultan Fatma Hatun ile birlikte rehin olarak Bizans’a verilmiştir. Bu, Osmanlı ve Bizans arasında yapılan bir siyasi anlaşmanın sonucudur. Böylece Bizans, Osmanlı içindeki taht mücadelesini kontrol edebilmek ve Osmanlı padişahlarını tehdit edebilmek adına Orhan'ı bir koz olarak kullanmıştır.

Bizans, Şehzade Orhan’ı Osmanlı’ya karşı nasıl kullandı?

Bizans, Şehzade Orhan’ı Osmanlı tahtına aday bir figür olarak kullanmak istedi. Özellikle Fatih Sultan Mehmed’in tahta çıkmasının ardından, Orhan’ı Osmanlı’ya karşı bir tehdit unsuru olarak öne sürdü.
Bizans İmparatoru, Fatih Sultan Mehmed’e bir mektup göndererek şunları söyledi:

“Şehzade Orhan artık evlilik çağına geldi. Her gün birçok kişi ona ‘emir’ diye hitap ediyor. Tahsisat yetmiyor. Ya ödeneği iki katına çıkarın ya da Orhan’ı serbest bırakırız!”

Bu açıkça bir tehditti. Şayet para verilmezse, Orhan salıverilecek ve Osmanlı’ya karşı isyan bayrağını açabilecekti.

Şehzade Orhan’ın Bizans’taki yaşamı nasıldı?

Orhan, Bizans’ta rehin olarak yaşasa da bir Osmanlı şehzadesi gibi itibarlı bir hayat sürmüştür. Kendisine verilen unvanlar, korumalar ve maaşla Bizans tarafından potansiyel bir “alternatif padişah” olarak yetiştirilmiştir.
Ayrıca Ali Şah, Vali Han, Cihan Şah ve Buğa Han adlarında dört oğlu olduğu bilinmektedir.

Fatih Sultan Mehmed, bu tehdide nasıl karşılık verdi?

Fatih Sultan Mehmed, imparatorun bu tehdidine soğukkanlılıkla ve stratejik bir cevap verdi. İlk olarak meseleyi Edirne'de konuşmak istediğini bildirdi. Ardından, Orhan’a tahsis edilmiş olan Karasu Nehri çevresindeki köylerin gelirlerine el koydu ve orada yaşayan Rum halkı bölgeden çıkarttı.
Bu, Fatih’in şu mesajı vermesi demekti:
“Ben Osmanlı tahtında oturuyorum, bir tehdit karşısında geri adım atmam.”

Şehzade Orhan, İstanbul’un fethinde nasıl bir rol oynadı?

İstanbul kuşatması (1453) sırasında Orhan, 600 adamıyla birlikte Bizans safında yer aldı. Adamlarını, Yedikule ile Yenikapı arasındaki sur hattına yerleştirdi.
Bu, doğrudan Osmanlı’ya karşı silah kullanmak anlamına geliyordu. Fatih Sultan Mehmed’in gözünde bu bir ihanetti.

Şehzade Orhan’a ne oldu?

İstanbul’un fethiyle birlikte Orhan, keşiş kılığına girerek kaçmaya çalıştı, ancak yakalandı.
Fatih Sultan Mehmed, Orhan’ın idam edilmesini emretti.
Böylece, Bizans’ın son “Osmanlı kozu” da ortadan kaldırılmış oldu.

Aynı ismi taşıyan başka biriyle karıştırılıyor mu?

Evet, tarih kitaplarında sıkça iki farklı Şehzade Orhan karıştırılır:

• Bu içerikte anlatılan Şehzade Orhan, Şehzade Kasım’ın oğlu ve Fatih Sultan Mehmed’in kuzenidir.

• Diğeri ise, Emir Süleyman Çelebi’nin oğlu, yani bir başka Osmanlı şehzadesidir. 1420 yılında gözlerine mil çektirilmiş, siyaset dışı bırakılmıştır.

Şehzade Orhan neden tarihe “Bizans’ın Entrikası” olarak geçti?

Çünkü Osmanlı tahtını karıştırmak isteyen Bizans’ın siyasi manevra aracı olarak kullanıldı. Her ne kadar şehzade olarak doğmuş olsa da, doğrudan Osmanlı’ya karşı savaşmış olması, onu tarihte “ihanet figürü” haline getirmiştir.
Onun yaşamı, taht mücadelesi, siyasi rehine oyunu, diplomatik tehditler ve son olarak ihanetle gelen ölüm ile tarihin en dikkat çekici şehzade trajedilerinden biri olarak kalmıştır.