23 Nisan 2025’te Canik ilçesinde, Samsun-Ordu Karadeniz Sahil Yolu üzerindeki bir akaryakıt istasyonunda meydana gelen heyelanda Adem Kaya (35), çocukları Açelya Mina Kaya (7) ve Ayla Kaya (5) yaşamını yitirdi. Anne Çiğdem Kaya (31) ise yaralı kurtuldu. Olay, bölgedeki ev ve iş yerlerinin heyelan riskine karşı ne kadar savunmasız olduğunu gözler önüne serdi.
Samsun’daki heyelan faciası sonrası uzman uyarısı! Doğal dengeyi bozarsak felaket kaçınılmaz!
Samsun’un Canik ilçesinde yaşanan ve 3 kişinin hayatını kaybettiği heyelan felaketi, bölgedeki riskli yapılaşma sorununu bir kez daha gündeme getirdi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, Karadeniz Sahil Yolu üzerindeki heyelanın, doğal dengeye aykırı müdahaleler sonucu meydana geldiğini vurguladı. “Bölge, adeta bir açık hava müzesi gibi tehlikelerle dolu” diyen Yılmaz, yapılaşma süreçlerinde coğrafi şartlara uygun hareket edilmesi gerektiğini belirtti.
16
Prof. Dr. Yılmaz’dan çarpıcı tespitler
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Cevdet Yılmaz, felaketin nedenlerini jeolojik ve jeomorfolojik açıdan değerlendirdi:
Bölgenin yapısı: Samsun, Karadeniz kıyı şeridinde yer aldığı için heyelanlara yabancı değil. Bazaltik aglomeralardan oluşan zemin, çatlaklı yapısıyla risk taşıyor. Yağışlı mevsimlerde çatlaklara dolan su, eğim ve yerçekimi etkisiyle kütle hareketlerini tetikliyor.
26
Yanlış yapılaşma: Heyelanın olduğu alanda yamacın topuk kısmı oyularak eğim 90 dereceye çıkarıldı. Bu müdahale, kayaların kayganlaşmasına ve kütle hareketine yol açtı. Yılmaz, “Doğayı tanımazdan gelerek felakete davetiye çıkarıyoruz” dedi.
Tekrarlayan hatalar: Bölgede benzer riskler taşıyan çok sayıda alan var. Aynı yol üzerinde, 500 metre ileride bir mobilya mağazası da benzer bir kaya düşmesi nedeniyle âtıl kaldı. Buna rağmen yamaçlara müdahale devam ediyor.
36
“Bölge açık hava müzesi gibi”
Yılmaz, Samsun-Ordu karayolu boyunca riskli yapıların yaygın olduğuna dikkat çekti: “Bu alan, tehlikelerle dolu bir açık hava müzesi gibi. Yamaçların altını oymak, asılı kayaları harekete geçiriyor. Yağışlar bu hareketi hızlandırıyor. Doğal dengeye aykırı her müdahale, masum insanların canına mal oluyor.”
46
Çözüm önerileri
Prof. Dr. Yılmaz, felaketlerin önlenmesi için şu adımları önerdi:
Coğrafi analiz: Yapılaşma öncesi bölgenin jeolojik yapısı detaylıca incelenmeli.
Uygun ruhsatlandırma: Riskli alanlarda yapılaşma, coğrafi şartlara uygun şekilde ruhsatlandırılmalı.
56
İmara kapatma: Gerekirse yüksek riskli sahalar tamamen imara kapatılmalı.
Eğitim ve farkındalık: Yerel yönetimler ve vatandaşlar, coğrafi riskler hakkında bilgilendirilmeli.
66