Referandum bölgede büyük bir savaşa neden olacaktır...

Referandumun engel olunmazsa büyük bir savaşa neden olabileceğini belirten İpek, önemli tespitlerde bulundu.

İşte Dr. Cemil Doğaç İpek'in önemli değerlendirmeleri...

ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN KUZEY IRAK REFERANDUMU VE TÜRKMENLER

Bilindiği üzere Mesut Barzani Kuzey Irak’taki bölgesel yönetim adına 25 Eylül 2017 tarihinde bağımsızlık referandumuna gitme kararlarını açıklamış ve ardından da Kerkük İl Meclisi bu referanduma katılma kararı almıştır. Bence bu referandum; engel olunmaz ise; sonuçları ile bölgede büyük bir savaş başlangıcına vesile olacaktır. 1938 Münih Andlaşması sonrasında yaşananların bir benzeri bu defa Ortadoğu’da daha kanlı bir biçimde cereyan edecektir.

Kuzey Irak’ta yapılacak referandumun bölgenin genel durumu açısından, Irak açısından ve meşruiyet açısından ciddi mahsurları bulunmaktadır. Öncelikle; Irak Kürtlerinin ayrılma talebi self-determinasyon açısından meşru değildir. Bugün Irak’ta cumhurbaşkanı Irak Kürtlerindendir. Irak’ta Kürtlerin yönetiminde bir otonom bölge bulunmaktadır. Ayrıca Kuzey Irak belki de tarihinin en müreffeh dönemini yaşamaktadır. Irak’ta Kürtlere ve Kuzey Irak Bölgesel Yönetmi’ne karşı en ufak siyasi veya askeri bir baskı da bulunmamaktadır. Dolayısıyla ortada self-determinasyonu ve ayrılmayı haklı kılacak herhangi bir durum yoktur. Bu şekilde keyfi self-determinsayon talepleri meşru kabul edilirse yarın Irak’ta ve diğer ülkelerde başka ayrılma istekleri de gündeme gelecektir. Oysa günümüzde uluslararası hukukun en temel kuralı devletlerin ülke bütünlüğü ve bağımsızlıklarının korunmasıdır. Bu kural uluslararası toplumun barış ve istikrarının garantisi olarak kabul edilmektedir. Öyle ki uluslararası hukukta silahlı kuvvete başvurmanın tek istisnası olan meşru müdafaa hakkı ülke bütünlüğünün ve bağımsızlığının tehlikeye düştüğü durumlar için öngörülmüştür. Dolayısıyla referandum süreci, başta hukuki olmak üzere, her açıdan içerisinde ciddi sıkıntılar barındırmaktadır. Kaldı ki Kuzey Irak’taki Kürtler arasında dahi referanduma muhalefet eden ve referandumu meşru görmeyen ciddi bir kitle bulunmaktadır.

Kerkük İl Meclisi’nin aldığı karar da hukuka aykırıdır ve yok hükmündedir. Bu karar, her şeyden önce başta anayasa olmak üzere Irak’ın yürürlükteki mevzuatına aykırıdır. Kerkük İl Meclisi; Türkmen ve Arap üyelerin hiç birinin katılmadığı, 26 Kürt üyeden 24’ünün katıldığı oylamada 21 evet oyu ile referanduma katılma kararı almıştır. Kerkük İl Meclisi’nin söz konusu kararı sadece Kürtlerin oyları ile alınmış, Kürtler dışında kalan hiçbir unsur bu karara evet dememiş olduğu için karar Irak’ın yürürlükte olan anayasasına aykırı bir karardır.

Bugün Barzani ve müttefiklerinin kontrol ettiği ve bağımsızlık ilan etmek istediği topraklar, tarihsel olarak Türkmenlere aittir, Türkmenlerin ata topraklarıdır. Bölgenin bugün “fiilen” Barzani tarafından kontrol edilmesi, bu gerçeği değiştirmez. Bölgenin sınırları içinde yaşayan nüfusun büyük bir çoğunluğu Türkmendir. Yıllardır süregelen sistemli saldırılara rağmen Türkmenler, bugün Irak’ta yaşamaya devam etmektedirler ve Irak’ın kurucu unsurlarındandırlar.
Referandumdan çıkacak ayrılma kararının kabul edilmesi halinde Türkmenler ve diğer bütün etnik ve dini gruplar için de self-determinasyon hakkı gündeme gelecektir. Bu kararın kabul edilmesi halinde Kuzey Irak’taki 1990 öncesi nüfus-etnik yapı statüsüne göre tüm grupların ayrılma dahil her türlü talepleri meşru hale gelecektir. Eğer Kürtlerin Irak’tan ayrılma hakları varsa Irak’ta yaşayan bütün etnik ve dini grupların da ayrılma hakkı vardır.

Bu bağlamda Irak Türkmenlerinin de Irak’ta aynı günlerde bir bağımsızlık referandumu düzenlemesini teklif ediyorum. Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nin de Irak ile temasa geçerek toprak bütünlüğünü tehdit eden durumlar ile alakalı karşılıklı yardım ve işbirliği andlaşması imzalamasını tavsiye ediyorum.