Petroldeki her 10 dolarlık artış, Türkiye’ye 4 milyar dolara patlıyor! Petrolde 120 dolar alarmı yapıldı

İran, saldırılar sonucu bu sahadaki üretimin kısmen durduğunu ve günlük 12 milyon metreküp gaz üretiminin askıya alındığını duyurdu. Ayrıca ülkedeki bazı petrol rafinerilerinde yangın çıktığı bildirildi. İran'ın mevcut ham petrol üretimi günde 3,3 milyon varil seviyesinde; bu da küresel arzın yaklaşık %3,5’ine denk geliyor. Enerji altyapısındaki bu ölçekteki hasar, arz güvenliğine yönelik kaygıları artırdı.  Bu durum ister istemez petrol fiyatlarını arttırdı.

Petrol fiyatlarının yükselişi, hem enflasyonla savaşa, hem de cari açığa iyi gelmiyor. Net enerji ithalatçısı olan Türkiye'nin enerji faturası, petrolün her 10 dolar artışından 4 milyar dolar olumsuz etkileniyor! Pompa fiyatları artarsa, bu da direkt olarak enflasyona yansıyor. Ekonomi yönetimine, 19 Mart sonrası ikinci bir şok da enerji fiyatları üzerinden gelecek gibi görünüyor.

JP Morgan, Hürmüz Boğazı’nın kapanması durumunda petrol fiyatlarının varil başına 120-130 dolar seviyelerine yükselebileceği uyarısında bulundu.

İran'ın iç tüketimi açısından hayati olan bu altyapılar hedef alınırken, şu ana dek ihracat hatları korunmuş görünüyor. Ancak Tahran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma yönündeki tehditleri, enerji piyasalarında panik havası estiriyor. Gelişmeler sadece bölgesel güvenliği değil, küresel piyasaları da sarsıyor. ABD Başkanı Trump, İran’ın Amerikan hedeflerine doğrudan saldırmadığı sürece müdâhil olmayacaklarını belirtirken, İsrail’in İran’ın dini lideri Hamaney’e yönelik suikast planını da veto etti. Aynı zamanda İran, nükleer müzakereleri askıya alırken, Yemen’deki İran yanlısı Husiler de çatışmalara dâhil oldu. 

Jeopolitik gerilimin Hürmüz Boğazı’nda yaşanabilecek olası bir ticaret kesintisiyle birlikte, küresel enerji arzını ciddi şekilde tehdit edebileceğini düşünüyoruz. Küresel petrol tüketiminin yaklaşık beşte birinin Hürmüz Boğazı'ndan taşındığı biliniyor. İkmal edilen ham petrolün büyük bir bölümü Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nü (OPEC) oluşturan Suudi Arabistan, BAE, Kuveyt ve İran'dan ihraç edilerek başka ülkelere ulaştırılıyor. Dünyanın en büyük LNG ihracatını yapan Katar'ın ürettiği sıvılaştırılmış doğal gazın da neredeyse tamamı bu güzergâhtan geçiyor

Hatırlanacağı üzere, 1980-1988 İran-Irak savaşı sırasında, iki taraf da birbirinin petrol ihracatını aksatacak adımlar atmış, bu gerginlik 'Tanker Savaşı' olarak tarihe geçmişti. İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatması durumunda dünya genelindeki petrol akışının %20'sinin etkilenebileceği öngörülüyor. Artan petrol fiyatlarının enflasyon baskısını artırabileceği beklense de, merkez bankalarının para politikalarında şimdilik sert bir yön değişikliği beklenmiyor. S&P 500 endeksi son iki ayda %20 değer kazanarak Trump'ın tarife şoku ardından kayıplarının büyük kısmını telafi etse de, son gelişmeler bu ralliye ara verileceğine işaret ediyor. 

Kıbrıs İktisat Bankası analizinde, “Brent cinsi ham petrolün varil fiyatı Cuma gün içi %13 yükselmesi ardından günü %7, haftanın genelinde ise %12'ye yakın artışla kapatarak son altı ayın zirvesini test ederken, altının ons fiyatı %4'e yakın yükselişle 3,435 dolar seviyesine geldi. Böyle durumlarda güvenli liman edası ile doların da ön plana çıkmasına alışık olurken, Trump'ın ABD varlıklarına değer kaybettiren politikaları nedeniyle dolar endeksi (DXY) hafta genelini %1 düşüşle tamamladı. Bitcoin 105bin dolar seviyesine hafif de olsa geri çekilirken, gümüş ise 35 dolar zirvesini 13 yıl sonra aşması ardından haftayı %1 yükselişle 36,30 seviyesinden tamamladı. Fiat para sistemine olan güvensizlik nedeniyle altında yükselişin devam edeceğini, gümüşün takipçi olacağını, Bitcoin cephesine ise 113 bin dolar üzerinde haftalık kapanış sonrasında yükseliş isteğinin kamçılanacağını düşünüyoruz. ABD borsaları haftayı düşüşle tamamlarken, yatırımcıların korku göstergesi VIX ise son üç haftanın en yüksek seviyesine ulaştı.” denildi.