Patlamalardan korunma önerileri

İstanbul ve Ankara’daki terör eylemlerinden sonra, üzüntülü ve öfkeli de olan halkımıza dışarı çıkmayın, oraya-buraya gitmeyin, vb. uyarılar yapılıyor.
Şüphesiz halkın büyük bir kısmı terör eylemlerinden fiziksel olarak etkilenmese bile vicdanen ve psikolojik olarak çok rahatsız oluyor. Doğal olarak hiç bir şeye konsantre olamıyor, çalışmak ya da bir iş yapmak konusunda da isteksiziz oluyoruz.. Bu durum sadece bomba patlayan şehirlerde ve Türkiye’de yaşayanlar için değil; ülkesini seven Dünyanın her yerindeki tüm vatandaşlarımız ve dostlarımız için de geçerli...
Zaten teröristlerin de hedefi bu. Yani bir iki noktada yaptıkları eylemler ile tüm ülkeyi ve insanları korkutmak, sindirmek, enerjisiz kılmak ve çaresizlik duygusunu yaygınlaştırmak istiyorlar... Sonuçta hayat devam ediyor, duygularımız karmaşık ve zor da olsa ayakta kalıp daha fazla çalışmak ve tüm olumsuzluklar ile mücadele etmek zorundayız. Bezginlik ve bıkmışlık duygusunu bir an önce üstümüzden atıp işimize ve gücümüze güvenle geri dönmeliyiz. Buradaki anahtar kelime şüphesiz “güvenle”...
Özellikle İstanbul’daki Deprem tehlikesine ilave olarak terörize olan şehrin sakinleri, şimdi kaygılarını azaltabilmek ve normale dönebilmek için bombalı saldırılardan da nasıl korunabileceğini öğrenmesi gerekir. Depremlerin sonrasında olduğu gibi, şimdi de terör ve bomba tehdidinden korunmanın güvenli yollarını öğreten doğru ya da yanlış yazılar etrafta dolaşmaya başladı...
Bu nedenle, ABD, Japonya ve İngiltere’den afet ve acil durum eğitimleri almış biri olarak bina içinde veya dışında bir patlama meydana gelmesi durumunda yapılması gerekenleri ben de bilginiz için özetlemek istiyorum:
Kendinizi silah sesi ve patlamalara karşı otomatik ve doğru reaksiyon (refleks) verecek şekilde eğitmelisiniz. İnsan doğası gereği, bu gibi durumlarda içeridekiler, ilk olarak pencereye koşar ve ne olup bittiğini anlamak ister. Ancak dikkat edilmesi gereken nokta, patlama sesi patlamanın blast (şok dalgasının) etkisinden az önce size ulaşır. Bu nedenle, patlama sesini duyar duymaz, kendinizi pencerelerden uzakta korunaklı bir yere atmaya çalışın. Sırtınız pencereye dönük olarak varsa bir masa, vb. altına girip başınızı ve boynunuzu düşen şeylerden koruyun; Yüzünüzü ve gözlerinizi, altına girdiğiniz eşyaya tutunan kollarınıza kapanarak uçuşan cam, vb. parçalarından sakının... Etrafta altına saklanacak bir şey yoksa derhal yere çöküp veya yatıp, başınızı ellerinizin arasına alarak hedef küçültün. Böyle bir yeri önceden belirlemenizin ve egzersiz yapmanızın faydası çok büyük olacaktır. Unutulmamalıdır ki, bombalama olaylarında ölümler çoğunlukla parçalanan ve etrafa saplanan cam vb. şarapnel denilen parçalardan oluşur.
Birçok olayda olduğu gibi patlamaların birincisini takiben birkaç dakika sonra ikincisi gelebilir. Bir patlama duyulması anında ikincisinin de gelebileceğini varsayarak, kendinizi ve arkadaşlarınızı bina içinde pencerelerden uzak bir yerde korumaya devam ediniz. Ya da dışarıda bir bomba tehdit varsa, aksi söylenene kadar yine içeride kalarak yukarıda açıklandığı şekilde “yerinde sığınak” prosedürü uygulayınız. Yetkililikler tarafından aksi söylenmediği takdirde en az 60 dakikadan az olmamak şartı ile siz ve arkadaşlarınız binadan dışarı çıkmayınız ve olabilecek diğer bir saldırı anında dışarıda olmayınız.
Patlamadan sonra binada hasar meydana gelmiş ve enkaz altında tozlu bir alanda sıkışmış iseniz asla ayağa kalkmaya, çırpınmaya ve bağırmaya çalışmayın. Bu durumda toz kalkacak ve solunum yollarınızı tıkayacaktır. Ağzınızı ve burnunuzu bir parça kumaş parçası ile kapatınız. Bağırmayı en son çare olarak deneyiniz. Bir fener veya düdük ile sinyal vererek veya borulara bir cisim ile vurmak suretiyle yerinizi kurtarma ekibine bildirmeye çalışınız. Bu amaçla normal zamanlarda çekmecenizde, çantanızda bir düdük veya fener bulundurmanızda fayda vardır.
Yangın var ise yere yakın (emekleme sureti ile) hareket ediniz. Mümkün ise ağzınızı ve burnunuzu ıslak bir bezle kapatınız. Mümkün olduğu kadar çabuk çıkışlardan (exit’lerden) binayı terk ediniz. Asansörleri asla kullanmayınız. Kapılara dokunmadan önce elinizin tersi ile sıcak olup olmadığını yoklayınız. Arkasında alev olma ihtimaline karşı kapıyı daima yavaş ve dikkatlice açınız. Kapı sıcak ise asla açmayınız. Başka çıkış yolu deneyiniz.
Patlamadan sonra ya da bomba tehlikesi bina içindeyse, herkes tahliye edilmeli. Tahliyede mutlaka ama mutlaka “eş sistemi” uygulanmalıdır. “Binayı terk ediniz” denmeden önce "Patlamadan sonra önce kendinizi, sonra arkadaşınızı kontrol edin" denmeli. Kimse tek başına dışarı kaçmamalı; herkes önceden belirlenmiş eş mekanı kontrol etmeli, mümkünse oradakilere yardımcı olmalı; olamazsa da onlar hakkında bilgi sahibi olarak binayı terk edip önceden belirlenmiş güvenli toplanma yerine giderek yardım getirtmeli. Bina dışına çıkar çıkmaz güvenli ise önceden belirlenmiş olan toplanmak bölgenize giderek eksik arkadaşlarınızı kontrol edip yoklama alın ama asla binaya geri dönmeyiniz.
Artık her zamankinden çok daha uyanık olmalı, etrafımızdaki şüpheli araç, insan, paket, davranış vb.’ni hemen güvenlik güçlerine bildirmeyi bir görev edinmeliyiz. Sonuç olarak, biraz dikkat ve eğitimle normal zamanda sürmemiz gereken güvenli yaşam tarzını yerleştirerek ülkemizi yaşamak ve seyahat etmek için hiç olmadığı kadar çok güvenli hala getirebiliriz.