Milyonları ilgilendiriyor! Son bir ay...

Vergiye tabi gelir elde eden vatandaşlar mart ayında (1-25 Mart) beyanname verecekler. Esnaf, bakkal, doktor, eczacı, avukat için işlemler bir nebze daha kolay. Çünkü yıl içinde de zaten beyanname veriyorlar ve büyük çoğunluğu da mali müşavirlerinin desteğiyle vergi ödevlerini yerine getiriyorlar.

Hürriyet'ten Ahmet Karabıyık'ın haberine göre: Yılda bir kez beyanname verme yükümlülüğü olan vatandaşlar da var. Çoğunlukla da mali müşavir desteği olmadan bizzat kendileri beyannamelerini hazırlayıp Maliye’ye veriyorlar. Vergi dairesine direkt başvurarak, posta yoluyla beyanname göndererek veya internet vergi dairesi yoluyla…

Gerek her yıl güncellenen-artan beyanname verme sınırlarına göre kimlerin beyanname vereceğini, gerek geçtiğimiz aralık ayında Resmi Gazete’ de yayımlanan vergi paketinden (7194 sayılı yasa) çıkan yeni düzenlemeleri… Gelir türlerine göre, sırasıyla açıklıyoruz...

KİRA GELİRİ

2019’da yıl boyunca toplamda 5 bin 400 liraya kadar konut kirası elde edenler (1-25 Mart 2020) beyanname vermeyecek. Dolayısıyla vergi de ödemeyecekler. 5 bin 400 lirayı aşan konut kirası elde edenler beyanname vermek zorunda. Beyanname verenler için; ‘vergi hesaplanması sırasında, istisna, gider ve indirimler, hangi koşullarda ödenecek vergiyi azaltacak’ sorusu da sorulacaktır. Ayrıntılarını yeni yazılarımızda (yazı dizisi olarak) ayrıca ele alacağız.

2019’da net 32 bin lira, brüt 40 bin liradan fazla işyeri kira geliri elde edenler beyanname (1-25 Mart 2020) verecek. Eğer işyeri basit usuldeki bir mükellefe kiraya verilmişse (veya vergi kesintisi zorunluluğu olmayanlarca kiralanmış ise) beyanname verme sınırı 2019 gelirleri için 2 bin 200 lira. İşyeri kira beyanında vergi ödemek bir yana, vergi iadesi alacaklar da olacak. (Vergi iadesi hesabına ilişkin ayrıntılar yazı dizimizde yer alacak)

Aralıktaki vergi paketinden (7194 sayılı yasa) kira geliri elde edenler de etkilendi. Özellikle yüksek kira geliri elde edenler… Kira gelirinin vergi matrahı 500 bin lirayı aşanlar beyannamelerinde yüzde 40 oranında vergi hesabı da yapacaklar. Normalde gelir vergisinde en yüksek oran (98 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 35’di. Artık yüksek kira geliri elde edenler (500 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 40 oranında vergi ödeyecekler.

GAYRİMENKUL SATIŞ KAZANCI

Gelir Vergisi Kanunu’na göre alış tarihinin üzerinden beş tam yıl geçtikten sonra taşınmaz satıldığında ne kadar kazanç elde edilirse edilsin vergi ödenmiyor. Beş yıldan önce evini-işyerini satıp (2019’da) 14 bin 800 lirayı aşan kazanç elde edenler bu kazançlarını beyan etmek zorunda.

Dolayısıyla taşınmazını 2019’da satıp kazanç elde edenler;

- Eğer bu taşınmazı 2013 ve öncesinde almışlarsa hiçbir şekilde gelir vergisi ödemeyecekler.

- 2015 ve sonrasında alınmış ise bu kez istisnayı (14 bin 800 lira) aşan kazanç üzerinden vergi hesaplanması gerekecek. (Alış ve satış üfe endeksleri arasında yüzde 10’dan fazla fark varsa vergi hesabında bunun da vergiyi azaltıcı etkisi olacaktır.)

- 2014 yılında almış olanlarsa, alım tarihi ile 2019’ daki satım tarihi arasında beş tam yıl geçip geçmediğinin hesaplanması gerekecek.

Gayrimenkul satış kazancında da (değer artış kazancı) matrahı 500 bin lirayı aşanlar beyannamelerinde yüzde 40 oranında vergi hesabı da yapacaklar. Normalde gelir vergisinde en yüksek oran (98 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 35’di. Artık yüksek değer artışı kazancı gelir elde edenler (500 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 40 oranında vergi ödeyecekler.

KÂR PAYI GELİRLERİ 

2019 yılında elde ettiği brüt temettü ve kâr payı tutarının yarısı, 40 bin TL’yi aşmayanlar beyanname vermeyecek. Stopaj yapılmadan önceki brüt gelirin yarısı, (varsa tevkif suretiyle vergilendirilmiş diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte) toplam 40 bin lirayı geçiyorsa şahsen beyanname verilmesi gerekiyor.

Beyannameye gelir olarak kârın (temettünün) yarısı dâhil edilip vergilendiriliyor (kalan yarısı istisna) ve şirketin ödediği yüzde 15 stopaj da ödenecek vergiden mahsup ediliyor, düşülüyor.

Kesinti yoluyla ödenen (yüzde 15) verginin, hesaplanan gelir vergisinden yüksek olduğu durumda vergi iadesi de söz konusu olabiliyor. Kâr payının vergilendirilmesine ilişkin, örnekler de içeren ayrıntılara önümüzdeki yazılarda ayrıca yer vereceğiz.

FAİZ GELİRLERİ 

Yurtiçinde (2019’da) elde edilen mevduat faiz gelirleri için de, repo kazançları için de vatandaşın mart ayında ayrıca beyanname vermesi gerekmiyor. Elde edilen gelirin büyüklüğü ne kadar olursa olsun fark etmiyor, beyanı gerekmiyor. Gayrimenkul kira geliri, gayrimenkul satış kazancı gibi gelirlerden dolayı beyanname verilmesi gerekse dahi, vadeli mevduat faiz geliri de, repo kazancı da beyannameye dâhil edilmiyor.

Kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr paylarında da durum aynı. Katılım bankalarınca, kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları için de beyanname vermek gerekmiyor. Yurtdışından elde edilen faiz gelirlerinde durum farklı...

Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmadığından ve istisna da uygulanmadığından yurtdışında (2019’da) elde edilen faizlerin 2 bin 200 lirayı aşması halinde yıllık beyanname ile menkul sermaye iradı (MSİ) olarak beyan edilmesi gerekiyor. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirlerinin de beyan edilmesi gerekiyor.

Eurobond’dan elde edilen gelirler için de beyanname verilmesi gerekebilir. 2019 yılında elde edilen ve 40 bin lirayı aşan eurobond faiz gelirlerinin yıllık Gelir Vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi (1-25 Mart’ta) gerekiyor. 40 bin liranın hesabında; başkaca kâr payı geliri, işyeri kirası geliri gibi gelirler de dikkate alınıyor.

Yurt dışı faiz gelirlerinden dolayı beyanname verecek kişiler de; (menkul sermaye iradı) matrahı 500 bin lirayı aşanlar beyannamelerinde yüzde 40 oranında vergi hesabı da yapacaklar. Normalde gelir vergisinde en yüksek oran (98 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 35’di. Artık yüksek faiz geliri elde edenler (500 bin lirayı aşan vergi matrahı için) yüzde 40 oranında da vergi ödeyecekler.

ÜCRET GELİRLERİ 
7194 sayılı yasayla yapılan değişiklik sonrası gelir vergisinde en yüksek vergi oranı yüzde 40’a çıktı. Ancak ücretliler için bu uygulamaya 2020 gelirlerinden itibaren başlandı. Dolayısıyla beyanname vermek zorunda olan ücretliler için en yüksek vergi oranı (2019 gelirleri için) yine yüzde 35 olarak uygulanacak. 2020’de elde edecekleri ücret geliri, gelir vergisi tarifesinin 4’üncü dilimini (600 bin lira) aşan çalışanlar, tek işverenden bu gelirlerini elde etseler dahi 2021 Mart ayında beyanname vermek zorunda olacaklar. (7194 sayılı kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nun 86’ncı maddesinde yapılan değişiklik)

2019 için; tek işverenden ücret alan çalışanların elde ettiği ücretin tutarı ne kadar yüksek olsa da beyanname vermeleri gerekmiyor. 

Ancak birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı yıllık 40 bin lirayı geçenler, beyanname vermek zorundalar. 

Beyanname vermek zorunda olan ücretlilerin, tüm ücret gelirlerini de beyannamesine dâhil etmesi gerekecek.