Almanya Sağlık Bakanı Jens Spahn, hükümetinin bu ilacı temin ettiğini ve Avrupa Birliği'nde (AB) uygulayacak ilk ülke olacağını açıkladı.
Ekim ayında eski ABD Başkanı Donald Trump'ın tedavisinde de kullanılan ve bir araştırmaya göre aşıya benzer bir etki de yapabildiği düşünülen monoklonal antikorlar hakkında bilinenler ise şöyle:
MONOKLONAL ANTİKORLAR ASLINDA NEDİR?
Antikorlar "vücudun bağışıklık sisteminin savaşçıları" diye tarif edilebilecek moleküllerdir.
Hürriyet'in haberine göre, koronavirüs ya da başka herhangi bir patojen vücudunuza girdiğinde antikorlar virüsün dikensi uçlarına yapışarak onun sağlıklı hücrelere girişini önler.
Fakat insan vücudu bir çok farklı türde antikor üretir. Bunların en güçlülerine "etkisizleştiren antikorlar" adı verilir.
Bilim insanları bu antikorları eleyerek en güçlülerini, virüse yapışmakta en mahir olanı seçer ve seçilen antikor labaratuvar ortamında çoğaltılır, büyük miktarlarda üretilir.
İşte bu yöntemle elde edilen antikorlara tek bir antikor hücresinden klonlandıkları için monoklonal antikor ya da mAb adı veriliyor.
Aynı hücreden klonlanan bütün antikorlar birbirinin aynı olup, virüsün belli bir kısmına yapışırarak etkinlik gösteriyor.
Belli bir virüse veya onun sadece belli bir yüzeyine yapışması amacıyla üretilen antikorların bu nedenle monoklonal olması gerekiyor.
Bu antikorlar hastalara verildiğinde derhal onun bağışıklık sistemini güçlendiriyorlar.
Fakat monoklonal antikorların sorunu, başlangıçta doğru antikor hücresinin seçiminin genellikle çok zaman alması ve bu nedenle de pahalıya mal edilmesi.
Monoklonal antikor tedavisine, bazı ülkelerde şu ana kadar uygulanan, Kovid geçirip iyileşmiş hastalardan elde edilen plazma hücresi tedavisinin zıddı bir yaklaşımda denilebilir.
Kanın sıvı kısmını oluşturan sarımsı bir sıvı olan plazma, bu yöntemde, koronavirüs geçirip iyileşmiş hastalardan alınan plazmadaki çeşitli antikorların çoğaltılması yoluyla elde ediliyor.
Dolayısıyla içerisinde poliklonal antikorlar yani farklı antikorların klonları var ve her farklı antikor klonu, virüsün farklı kısımlarına yapışma özelliğine sahip.
DAHA ÖNCE KULLANILDI MI?
Monoklonal antikorlar bazı kanser türleri de dahil olmak üzere çeşitli hastalıklarla mücadelede 1980'li yıllardan beri kullanılıyor.
ABD'deki bakım evlerinde yürütülen bir araştırma, laboratuvar koşullarına çoğaltılarak büyük miktarlarda üretilen monoklonal antikorların tedavinin yanısıra, insanların koronavirüs kapıp hastalanmasını önlemekte de etkili olabileceğini ortaya çıkardı.
ABD merkezli ilaç şirketi Eli Lilly tarafından üretilen bir Kovid-19 monoklonal antikoru, 2020 yılının Ekim ayında hastalanan Donald Trump'ın tedavisinde, yine Amerikan Regeneron şirketi tarafından hazırlanan iki antikorlu bir ilaçla birlikte uygulanmıştı.
Bu antikorlar (Regeneron'unki gibi antikor kokteylleri içindeki farklı antikor tipleri) virüsün çıkıntılarının biraz farklı kısımlarına yapışıyorlar, böylece virüs mutasyonu uğrasa ya da yapısı değişse bile en azından antikorların birisi işe yarıyor.
Regeneron geçmişte Ebola'nın tedavisi için de bir monoklonal antikor ilacı üretmişti.
Fakat antikor klonlayarak elde edilen ilaçların maliyetinin yüksek olması, bir çok aşı çalışmasının da başarılı olması nedeniyle salgınla mücadelede bu yöntem bir süredir ikinci tercih konumuna gerilemişti.
ALMANYA NEDEN MONOKLONAL ANTİKOR İLAÇLARINI TERCİH ETTİ ?
AB ülkeleri içerisinde aşı şirketlerinin söz verdikleri miktarda aşıyı veremeyeceği, aşı sıkıntısı yüzünden aşılama çalışmalarının aksayacağı kaygısı artıyor.
AstraZeneca ve Pfizer-BioNTech gibi ilaç şirketlerinin üretimde bazı sıkıntılar olduğu yönündeki açıklamaları beklenen dozda aşı teslimatı yapılamayacağını ortaya koyuyor.
Avrupa Komisyonu'nun sağlıktan sorumlu üyesi Stella Kyriakides, birlik toprakları içerisinde Kovid aşısı üreten şirketlerin, "üçüncü ülkelere aşı ihraç etmek istediklerinde önceden AB makamlarına bildirimde bulunması gerekeceğini" açıkladı.
Almanya ise monoklonol antikor ile elindeki seçenekleri çeşitlendirme yoluna gitmiş görünüyor.
Alman kamu yayın kuruluşu Deutsche Welle'nin haberine göre Almanya hükümeti 487 milyon dolar ödeyerek 200 bin doz monoklonal antikor stoklamış durumda.
Almanya'da yayımlanan Pazar gazetesi Bild am Sonntag ise Sağlık Bakanı Jens Spahn'ın gelecek haftadan itibaren ülkede monoklonal antikor kullanımına başlayacağı yolundaki açıklamasını okurları ile paylaştı.
Habere göre Spahn, "Bunlar pasif bir aşı gibi işlev görüyor. Bu antikorların hastalığın erken aşamasında verilmesi yüksek risk gruplarındaki hastalarda Kovid'in daha ağır sonuçlar yaratmasını engelliyor" ifadelerini kullandı.
İlk denemelerin üniversite hastanelerinde yapılacağı düşünülüyor.
YETERLİ AŞI OLURSA YİNE DE MONOKLONAL ANTİKORLARA İHTİYAÇ DUYULUR MU?
Şu anda bir çok aşı seçeneği mevcut fakat üretimin talebi karşılayamayacağı ve gelecekte de aşı sıkıntısı yaşanabileceği kaygıları sürüyor.
Bunlar olurken Kovid'in dünya çapında yayılışı bütün hızıyla devam ediyor. Ağır hastalananların ve ölenlerin sayısı da her gün artıyor.
Deksametazon ve diğer bir ucuz kortizonlu ilaç olan hidrokortizon dışında klinik denemelerde başarısı doğrulanmış ilaç tedavisi ise henüz yok. Bu bakımdan tedavide yeni yolların bulunması hayati önemde.
Amerikan ilaç şirketi Regeneron'dan Leah Lipsich aşı eksikliğinin dışında, aşı olsa bile vücudu yeterli antikor geliştiremeyecek bağışıklığı düşük bir risk grubu nüfus bulunduğunu bu yüzden tedavinin önemli olduğunu ifade ediyor.
Lipsich virüs etkisizleştiren antikorlara dayalı ilaçların bu yüzden aşı yeterli olsa bile gerekli olacağı görüşünü taşıyor.
