Çalışanlar ve işletmeler yaz tatili yaklaşırken yıllık ücretli izin planlarının nasıl yapılacağı tartışmaları başladı. Bu yılın en büyük farkı pandemide etkilenen iş yerlerinin çalışanlara ücretli izin ve kısa çalışma kullandırması.
Kısa çalışma ve ücretsiz izne çıkartılanlar dikkat: Yıllık izin hesabı bu yıl karıştı!
Yaz aylarına giriş yaptığımız şu günlerde çalışanlar yıllık izin planı yapmaya başladı. Fakat koronavirüs pandemisi nedeniyle bu yıl kısa çalışma ve ücretsiz izin uygulandırıldı. Hal böyle olunca çalışanlar yıllık ücretli izinlerinin nasıl hesaplanacağını konusunda tartışmalar oluştu. İşte kısıtlamalardan etkilenen işyerlerinde çalışan vatandaşların yıllık ücretli izin hakkı...
Yaz tatilinin yaklaşmasıyla işyerlerinde yıllık ücretli izin planlamaları yapılırken, bu yıl bir tartışma yaşanıyor.
ÇALIŞMAYA ARA VERİLEN SÜRELER VARSA YILLIK İZİN NE OLACAK?
Habertürk'te yer alan habere göre, yıllık 14 gün izin hakkı olan ve 1 Mayıs 2019 tarihinde çalışmaya başlayan bir işçi, izleyen yıllarda da 1 Mayıs itibarıyla yeniden 14 günlük izin hakkı elde eder. Ancak, işçinin çeşitli nedenlerle çalışmaya ara verdiği süreler var ise 1 Mayıs olan yıl dönümü devamsızlık süreleri kadar ötelenir.
HANGİ GÜNLER İŞÇİ ÇALIŞMIŞ OLARAK SAYILIR?
İşçi çalışmamış olsa da yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılan süreler kanunda şöyle sıralanmaktadır:
- İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü ihbar süresine ilave olarak 6 haftaya kadar işine gidemediği günler,
- Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra 8’er haftadan toplam 16 hafta süreyle çalışmadığı günler.
- İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günlerin 90 güne kadar olan kısmı,
- Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi halinde, yeniden işe başlamak şartıyla işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü,
- Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri,
- Röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler,
- İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler,
- Mazeret izni süreleri,
- İşveren tarafından verilen “diğer izinler” ile kısa çalışma süreleri.
KISA ÇALIŞMA VE ÜCRETSİZ İZİN YILLIK İZİN Mİ SAYILACAK?
Kanuna göre, kısa çalışmada geçen sürelerin çalışılmış gibi sayılarak yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınması gerekir. Kanunda kısa çalışma süresi azami 3 ay olarak düzenleniyor. Cumhurbaşkanı kararı ile de 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatıldı. Kısa çalışmada geçen sürelerin sadece kanunda öngörülen 3 aya kadar olan kısmının mı yoksa Cumhurbaşkanı kararı ile uzatılanları da kapsayacak şekilde tamamının mı yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınacağı hususunda kanunda açıklık bulunmuyor.
İŞVEREN ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTTIYSA NE OLACAK?
İş Kanunu’nun 55. maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde, “İşveren tarafından verilen diğer izinlerin” de yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınacağı belirtiliyor. Normalde işverenin işçisini ücretsiz izne çıkarma hakkı bulunmuyor. Ancak, pandemi dolayısıyla konulan işten çıkarma yasağına paralel olarak işverene işçisini ücretsiz izne çıkarma yetkisi verildi. İşçinin iradesi dışında işverence ücretsiz izne çıkartılmış olan işçilerin ücretsiz izinde geçen sürelerinin yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınması gerekir.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN KULLANAMAYAN İŞÇİ DAVA AÇABİLİR
Bununla birlikte, uygulamada bu konuda anlaşmazlık yaşanacağı görülüyor. İşçiler çalışırken kısa çalışmada ve ücretsiz izinde geçen sürelerine karşılık gelen günler için yıllık ücretli izin kullanamazsa işten ayrıldıklarında izin parasını almak için dava konusu yapabilirler. Yargıtay’ın bu konuda oluşturacağı içtihat, hem bu döneme ilişkin belirsizliği giderecek, hem de bundan sonra yaşanabilecek benzer durumlara ilişkin yol gösterici olacak.