"Kaçırılan para 2 milyar dolarla sınırlı değil"

Kripto para borsası Thodex'te ortaya çıkan 2 milyar dolarlık büyük vurgun ortalığı bir anda karıştırdı. Thodex'in internet sitesinin kapanması sonrası parasını almaya çalışan kullanıcılar savcılığa başvurmaya başlarken, MASAK ise şirketin Türkiye'deki tüm hesaplarını bloke etti.

Ortaya çıkan skandal sonrası kripto para borsalarının nasıl çalıştığı merak konusu olurken, yatırımcıların nasıl dolandırıldığı da ortaya çıkıyor. Sabahattin Zaim Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yusuf Dinç, söz konusu vurgunun gerçek miktarının 2 milyar dolardan fazla olabileceğine dikkat çekti. Twitter hesabından bir paylaşım yapan Dinç, "Tekraren burada mesele en alt bir bilanço değerinden batırıp kaçmak meselesi değildir 3 yılı aşan ve her işlemde gerçekleşen bir teknoloji dolandırıcılığıdır" ifadelerini kullandı.

Doç Dr. Dinç'in konuyla ilgili yaptığı açıklama şöyle:

"3 senedir kripto paralar üzerine akademik araştırmalar yapıyordum. derken Thodex üzerine hafiye vari bir hüviyet de aldı araştırma. Problemleri geçen haftaki Yeni Yatırım Araçları çalıştayında kayda geçirmiştim. Yurtiçinde borsalar olması Türkiye için çok önemliydi varlıkların yurtdışına çıkmaması için ama süreç “yönetilemedi”. Kaçırılan para 2 milyar usdyle sınırlı değil bu borsa içinde işlem yapan insanlar “nitelikli teknoloji fraudu” ile milyarlarca dolandırıldı. Son 10 gündür #Thodex ve yöneticileriyle iddialarım üzerine iletişim gayretim vardı ama kaçtılar. Detaylar yarın Yeni Birlik Gazetesi'nde. Thodex olayı kripto para dolandırıcılığı değil kripto para borsası dolandırıcılığıdır. Konuyu doğru anlamak lazım. Tekraren burada mesele en alt bir bilanço değerinden batırıp kaçmak meselesi değildir 3 yılı aşan ve her işlemde gerçekleşen bir teknoloji dolandırıcılığıdır. Bilimsel araştırma alanım gölge bankacılığı da kapsadığından bu ve benzer konulardaki çalışmalarıma devam edeceğim."

3 senedir kripto paralar üzerine akademik araştırmalar yapıyordum. derken #Thodex üzerine hafiye vari bir hüviyet de aldı araştırma. Problemleri geçen haftaki Yeni Yatırım Araçları çalıştayında kayda geçirmiştim. @iyumusak pic.twitter.com/bYUz8tv8VD

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

Yurtiçinde borsalar olması Türkiye için çok önemliydi varlıkların yurtdışına çıkmaması için ama süreç “yönetilemedi”

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

Kaçırılan para 2 milyar usdyle sınırlı değil bu borsa içinde işlem yapan insanlar “nitelikli teknoloji fraudu” ile milyarlarca dolandırıldı

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

Son 10 gündür #Thodex ve yöneticileriyle iddialarım üzerine iletişim gayretim vardı ama kaçtılar. Detaylar yarın @gazetebirlik te.

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

#Thodex olayı kripto para dolandırıcılığı değil kripto para borsası dolandırıcılığıdır. Konuyu doğru anlamak lazım. Tekraren burada mesele en alt bir bilanço değerinden batırıp kaçmak meselesi değildir 3 yılı aşan ve her işlemde gerçekleşen bir teknoloji dolandırıcılığıdır.

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

Bilimsel araştırma alanım #gölgebankacılığı da kapsadığından bu ve benzer konulardaki çalışmalarıma devam edeceğim.

— Yusuf Dinc (@yusufdincyd) April 22, 2021

"ÖNCE UZMANLAR, SONRA DA BORSALAR KANDIRDI"

Thodex skandalı ile ilgili çarpıcı yorumlar yapan Doç Dr. Yusuf Dinç, SuperHaber'e yaptığı özel açıklamada önemli detayları paylaştı. Yatırımcıları önce uzmanların sonra da kripto para borsalarının kandırdığını belirten Dinç şunları söyledi:

"Kripto paraların arka planı ve kapitalizmle ilişkisi üzerine bir seri yazdım. Bu tartışmalar kripto paralarla ilgili doğru bir perspektif ortaya koymuştur. Fakat ortaya konan bu perspektifin Türkiye’de karşılık bulması uzun sürecektir. Konu Türkiye’de tartışılmaya henüz hazır değil diye düşünüyorum. Hele de son kısıtlayıcı düzenleme bunun altını çizdi ama asıl sorun yaklaşımlar, değerlendirmeler ve uygulamalar.
Bir kere kripto paraların para niteliği hiç tartışılmadan yatırım aracı özelliği tartışmaların merkezinde yer aldı. Mesele bu tarafından tartışılınca niyetler de bozulmaya başlar demektir.

Kripto para konusuna dört yıldır çalışan birisi olarak evvela bu konuda uzman olduğu izlenimi yaratmaya çalışanları hayretle izledim. Dört yılda konunun yüzde kaçına dahi hakim olduğumu bilmiyorum çünkü konunun boyutunun sınırları belli değil. Çok büyük bir dünya. Gene de malumat anlamına gelen tartışmaları göz ardı edip konunun özüne vakıf olmaya çalıştım. Sanırım başardım da. YeniBirlik’te 2021’den bu yana yazdığım dört yazımda çerçeveyi oluştururken kapitalizm dinamikleri ile kripto para tecrübesini ilişkilendirdim. Dogecoin kapitalizm uyumuna da referans vererek.

Şunu söylüyorum insanları önce “uzman”lar kandırdı. Sonra “yatırım” yaptıkları borsalar kandırdı ve kandırmaya da devam ediyor. Konuyu incelemeye coin borsalarından birisinde yatırım yaparak başladım. Başladığım andan itibaren de konu akademik bir araştırmanın yanı sıra habercilik nitelikli tuhaflıklarla karşıma çıkardı."

"MAĞDUR YARATARAK İŞE BAŞLADI"

Doç. Dr. Dinç, Thodex'in daha önce Koineks adıyla işe algoritmalar yoluyla mağdur yaratarak işe başladığının altını çizdi. Yurt içinde borsaların oluşmasının Türkiye'nin varlıklarının yurt dışına çıkmasının önüne geçmesi için önemli olduğunu belirten Dinç sözlerine şöyle devam etti:

"Coin borsalarının bol keseden reklam harcamaları, çeşitli çevrelere bonkör “hediyeler” sunmaları aslında burada yanlış işler yapıldığını göstermeye yeter. Fakat nitelikli dolandırıcılığın sınırlarını zorlayan işler, gerçekten üzerinde durmak istediklerim.

Diğer Borsaları da uzun zamandır mercek altında tutuyorum. Doğru yapan var, düzelten var, beteri var ama bu dikkatli araştırma ilk günkü adıyla Koineks sonra da Thodex olan borsa. Normalde yurtiçi borsaların açılması ve varlığı varlıkların yurtdışı borsalara kaçmasını önlemek adına iyidir ama kamu otoritesi bunu tam idrak etmiştir diyemem.

Koineks emir sisteminde türlü algoritmalarla mağdur yaratarak işe başladı.
Coinler bazen virgülden sonra başlayan paralardır. Virgülden sonra birkaç sıfır da olabilir ki hatalı emir girmeniz olasıdır. Alışık olduğunuz rakamlarla da hatalı emir girmeniz başınıza gelebilir. Bu durumda alış-satışın en yükseğinden en düşüğünden emir eşleştirmeleriyle işlem gerçekleştirilir. Fakat Koineks hatalı emir durumunun çok sık gerçekleştiğini anlayınca ve bu durum 10 katı 100 katı 1000 katı pahalıya satış ya da ucuza alış anlamına da gelebildiğinden algoritma geliştirmiş sanki tam o emirin bir yansıması var gibi eşleştirmeler yaparak nitelikli dolandırıcılık anlamına gelen bir yöntem buldu. Bir diğer yöntemse vermediğiniz satış emirleri. Bu yöntem iki yönüyle ilginç çalışıyor; önce artık Thodex’le imaj düzeltir gibi yapıp aynı işe devam eden yapıda fiyat oluşumunu söyleyeyim."

"SAVCILIK HAREKETE GEÇMELİ"

Doç Dr. Dinç, açıklamalarının son bölümünde ise daha önce Thodex'te gördüğü bazı tespitleri iletmek için şirketle iletişime geçmek istediğini ama kimseyle görüşemediğinin altını çizerek sözlerine şöyle son verdi:

"Thodex uluslararası işlem gören varlıkların evrensel bir fiyatı olduğu halde müzayede fiyatını kendi platformu üzerindeki emirler üzerinden işleme alıyor. Böylece kendi arbitrajını kendi yaratan bir Borsa yapısı ortaya çıkarıyor. Bu söylediğim o kadar acayip bir durumki dünyada referans bir ülkede eşi benzeri yoktur bu yöntemin diyebilirim. Duyulsa uluslararasında falan komik duruma düşeriz anlayacağınız.
Bu mekanizma üzerinde bir de fiyat incelerken bir bakıyorsunuz coinleriniz satılmış. Şaşıp kalıyorsunuz. Emir vermediğiniz halde fiyat ilişkilerini denetleyen mekanizması Thodex borsası ile diğer uluslararası borsalardaki fiyat mislince açıldığında hemen devreye giriyor ve satışı gerçekleştiriyor. Muhatabınız yok tabiki. Giden gitmiş az sonra fiyat uçmuş. Çağrı merkezi gerçek değil.

İnternet kullanabilen herkes Delaware’de 5 dakikada şirket adresi tanımlayabilir. 20 Dolara banka hesabı oluşturabilir, vergi numarası alabilir vesaire vesaire. Anlayacağınız her şey dalavere!
Paranızı çekmek istediğinizde bankada kabul etmiyorsa paranız puf deyip yok oluyor falan.
Kanıtım var mı bunlara? Zeki olmak zorunda değilsiniz, aptal olmayınız yeter. Hem şirkete hem CEO’su görünen profile bu tespitlerimi yazdım. Açıklama yapıp yapamayacaklarını sordum. Çağrı merkezlerini aradım. Destek mekanizmalarına yazdım. Adreslerini kontrol ettim. Ne bir dönüş ne bir iletişim gayreti. Savcılık harekete geçmeli.

Bu yazı burada bitmişti. Bir de ne göreyim Borsa komple uçmuş gitmiş. Bu paragrafı bu yüzden ekledim yazıya. Bir finans kurumu size Porsche falan hediye ediyorsa korkun derim. Haydan gelmiş huya gidiyordur. Başka açıklaması olamaz. Bir de yoldan geçen çocuğun anlayacağı bu nitelikli dolandırıcılık yapısına hangi uluslararası banka, yabancı yatırımcı falan ortak olur gerçekçi olun. Kim günlük milyonlarca kazandığı sistemi kapatmayı göze alır günlerce. O artık uçtu gitti."