İETT batıyor mu? Kriz zirvede: 24,3 milyar TL'lik dev borç! İhaleler hep aynı iki firmaya verilmiş!
İETT’nin gelir-gider dengesizliği alarm veriyor. 2019’da 725 milyon TL olan borç, 2024’te 24,3 milyar TL’ye fırladı. Kurum, geçen yıl milyarlarca liralık açık verdi. İhale skandalı ise gündemde: Neredeyse tüm ihaleler iki firmaya, büyük pay Ulaşım İç ve Dış Ticaret A.Ş.’ye gitti. Düşük teklifler elendi, çoğu ihale ilansız yapıldı. Tekelleşme ve şeffaflık tartışmaları İETT’yi sarsıyor, kriz derinleşiyor.
İstanbul’un toplu ulaşım devi İETT, 2019’da 725,9 milyon TL borçla CHP’li yönetime devredilmişti.
2024 sonunda ise borç 24,3 milyar TL’ye fırladı; %3280’lik artış tarihi bir rekor. Kurum, 2024’te 19,9 milyar TL gelir elde ederken, 30,6 milyar TL harcama yaptı ve 10,6 milyar TL açık verdi. İBB Meclisi’nde konuşan AK Partili Muhammet Kaynar, mali tabloyu ve tartışmalı ihaleleri gündeme getirdi.
REKOR BORÇ VE AÇIK
İETT’nin 2024’te gelir-gider dengesizliği alarm veriyor. 19,9 milyar TL gelire karşı 30,6 milyar TL gider, 10,6 milyar TL’lik devasa bir açığa yol açtı. Kaynar, 2019’da 725,9 milyon TL olan borcun 2024’te 24,3 milyar TL’ye ulaştığını vurguladı. Kurumun öncelikli olmayan harcamalarla mali yapıyı daha da zora soktuğunu belirtti.
Meclis Üyemiz Muhammet Kaynar (@muhammetkynr) :
— İBB AK Parti Meclis Grubu (@IbbAkPartiGrup) April 16, 2025
Kesin hesap raporunda ortada olduğu gibi İETT’nin bütçesi 2024 yılında %53 açık vermiştir.
İETT’nin 2024 yılında borcu ise 24 milyar 327 Milyon TL’ye yükselmiştir: bu rakam 2019 yılında sadece 725 milyon TL’ydi.
İETT’nin borcu… pic.x.com/oOrzC2jjPl
İHALELERDE TEKELLEŞME İDDİASI
Kaynar, 2024’teki otobüs alım ve bakım/onarım ihalelerinin %99,49’unun iki firmaya gittiğini açıkladı: %83,19’u Ulaşım İç ve Dış Ticaret A.Ş.’ye, %16,30’u Bilginay Temizlik Hizmetleri’ne. Ulaşım İç ve Dış Ticaret A.Ş.’nin sadece 2024’te 14 milyar 58 milyon TL’lik ihale aldığı, bu tutarın İETT’nin toplam alımlarının %55,65’ini ve bakım/onarım işlerinin %83,19’unu oluşturduğu belirtildi.
DÜŞÜK TEKLİFLER ELENDİ Mİ?
Kaynar, ihalelerin şeffaflıktan uzak olduğunu savundu. Otobüs bakım ihalelerinin %56’sı, ilan verilmeden “davet usulü”yle yapıldı. Düşük teklif veren firmaların “çeşitli sebeplerle” elendiğini, ihalelerin daha yüksek teklif sunan Ulaşım İç ve Dış Ticaret A.Ş.’ye verildiğini iddia etti. Örneğin, 15 Ağustos 2024’teki 3,2 milyar TL’lik ihalede 17 firma itiraz etti, 10 firmadan 9’unun teklifi geçersiz sayıldı.
ŞEFFAFLIK VE REKABET SORUNU
İhalelerde rekabetin engellendiği ve aynı firmaların sürekli tercih edildiği eleştirisi, İETT’nin yönetim politikalarını sorgulatıyor. Kaynar, 2020-2023 yıllarında da benzer ihale dağılımlarının yaşandığını, Ulaşım İç ve Dış Ticaret A.Ş.’nin İETT ihalelerinde domine ettiğini belirtti. Bu durum, kamu kaynaklarının verimli kullanılıp kullanılmadığı tartışmasını alevlendirdi.
İETT’NİN GELECEĞİ NE OLACAK?
İETT’nin borç batağı ve ihale süreçlerindeki şaibeli iddialar, İstanbul’un toplu ulaşım sistemini tehdit ediyor. 10,6 milyar TL’lik açık ve 24,3 milyar TL’lik borç, kurumun sürdürülebilirliğini riske atıyor. İBB yönetiminin bu krize nasıl yanıt vereceği ve ihale süreçlerinde şeffaflığı nasıl sağlayacağı, yakın takibimizde.
