Et ve tavuk dönerde tadarak anlaşılamayan hileler...

Tavuk ve et dönerde hile ya da tağşiş yapan işletmeler vatandaşların hem sağlığına hem de cebine zarar veriyor. Tüketicinin tabağına dönerin ne kadar hijyenik ortamda üretilip geldiği kadar hilesiz ve katkısız gelmesi de tartışılan bir başka konu oldu. İşletmelerden bazıları tağşiş ve hilenin önüne geçmek için anlaştıkları kasap ya da et üretim tesislerindeki karkas etleri kendileri seçip mutfaklarında işlerken bazıları ise kendi çiftliklerinde yetiştirdikleri dana ya da kuzu etini kullanıyor.

ÜCRETİ ÇOK DÜŞÜKSE MUTLAKA HİLE VARDIR

Et dönere göre tavuk dönerin daha çok tercih edilmesinin nedeni ise ücretinin düşük olması. 100 gram tavuk döner 10-13 lira arasındayken aynı gramajda et dönerin fiyatı 18 liradan başlıyor. Et ya da tavuk döneri bu ücretler altında satan bazı restoranlar ise maliyeti düşürüp daha çok kazanmak adına her türlü hileye başvuruyor. Tavuk dönerde bazı restoranlar gramaj hilesini uygulayarak 100 gram fiyatına 50 gram satıyor. İçerisine de büyük oranda tavuğun yağlı kısmı olan derisi eklenerek maliyeti düşürüp daha çok kar etmek hedefleniyor.

ET DÖNERE SAKATAT, KIYMA VE TEK TIRNAKLI ETİ KARIŞTIRIYOR

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın gıda işletmelerini sıklıkla denetlediğini belirten Gıda Mühendisleri Odası Antalya Şube Başkanı Ali Manavoğlu, denetimlere rağmen bazı işletmelerin hileye başvurduğunu anlatarak, “Et dönerin içerisine kıyma konulabiliyor. Tek tırnaklı ve domuz eti gibi ürünlerin konulduğunu biliyoruz. Bu hileleri tadarak anlamak mümkün değil. Güvenilir firmalardan alışveriş yapmak lazım. Görmediğimiz arka planda neler olduğu ise laboratuvar testiyle belirlendi. Hile açısından et döner daha riskli. Tavuk dönerde en fazla yağ oranı artırılabilir, et dönerde ise farklı ürün ve tek tırnaklı hayvanların eti kullanılabilir. Hangi etin karıştırıldığını tadımla anlayamayacağınız için asıl risk grubu et dönerdir" şeklinde konuştu.

3-5 liraya 100 gram tavuk dönerin satılamayacağını belirten Manavoğlu, 10-15 liralara satılan tavuk dönerin ya da 15 liradan başlayan et dönerin fiyatının makul olduğunu söyledi.

KAREKOD UYGULAMASIYLA ETİN İZİ SÜRÜLÜYOR

Tüketicinin ne yediğini bilmesi ve hileli ürün ve tağşişin önüne geçmek için bazı işletmeler teknolojiden yararlanıyor. Karekod sistemini uygulayan bu işletmeler, dananın yetiştirildiği çiftliği, 100 gram et dönerdeki besin değerlerini, kullanılan yağın ne olduğunu, dananın küpe numarasını, kalite belgelerini, karkas halde dananın etinin hangi koşullarda saklandığına kadar tüm verileri sisteme kaydediyor. Restorana giden tüketici, mönüdeki karekodu cep telefonu kamerasıyla tarattığı zaman tüm bu bilgiler karşısına çıkıyor. Böylece tüketici sipariş verdiği et dönerin izini tabaktan çiftliğe sürmüş oluyor.

'YAPRAK GİBİ KESİLEN HER ET DÖNER, YAPRAK DÖNER DEĞİLDİR'

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın sık sık tesislerini denetlediğini söyleyen Antalya Organize Sanayi Bölgesi'nde et döner üretimi yapan ve karekod sistemini kullanan tesisin gıda mühendisi Mehmet Erkuş, bazı işletmelerin maliyeti düşürmek için hileye başvurduğunu söyleyerek, “Her yaprak şeklinde kesilen döner yaprak döner değildir. Kıyma döneri de yaprak şeklinde kesiyorlar. Hile yapma oranı yüksektir. Yağ oranı artırılabilir ve baharatlarla bu baskılanır. Herkes tadına bakarak anlayamaz. Ben gıda mühendisi olarak tadına baksam ben de anlamam hileli ürünü" diye konuştu..

Karekod uygulamasının tüketicinin içini rahatlattığını belirten Erkuş, güvenle yediği etten keyif almayı sağladığını söyledi.

TAVUK DÖNERDE DERİ VE GRAMAJ HİLESİ

Sadece et dönerde değil tavuk dönerde de hileye başvuran işletmeler var. Bu işletmeler tavuk etine başka bir karışım yapamasalar da tavuğun yağlı olan derisini kullanıyor. Bazı işletmeler ise 100 gram diye aslında tüketicinin önüne 50 gram tavuk döner getiriyor. 22 yıldır tavuk döner restoranı işleten Ali Demirbilek, “Maalesef tavuk dönerde de hile oluyor. Teraziyle oynuyorlar. 100 gram yerine 50 gram tartıp veriyorlar. Birçok kişi bunu anlamıyor. Tavuğun eti yerine yağlı olan derisini tüketiciye veren işletmeler de var" diye konuştu.

TÜKETİCİ NE DİYOR?

Et döner siparişi veren Dudu Özer, yıllardır aynı yerden et döner yediğini, lezzete, temizliğe çok dikkat ettiğini söyledi. Özer, hile ve hijyenden uzak işletmeleri gördüğünü, ancak bildiği işletmelerden alışveriş yaptığı için içinin rahat olduğunu anlattı.

Fiyatların biraz yüksek olduğunu söyleyen Atilla Bozkurt, döner tarzı ürünlerin fabrikasyon olmasının her zaman risk taşıdığını belirterek, “Butik tesislerin eti kendi mutfaklarında işleyip odun ateşinde pişirmeleri fiyatı etkiliyor ama burayı seviyoruz ve güvenle yiyoruz" dedi.

Tavuk döner siparişi veren Orhan Karadağ, sıklıkla et döner tükettiğini, tavuk döneri de zaman zaman tercih ettiğini söyledi. Restoranda ilk olarak temizliğe dikkat ettiğini belirten Karadağ, “Restoranda fiyatı düşük üründen her zaman şüphelenirim. 5 liraya et ya da tavuk döner yemem" şeklinde konuştu.

DHA