Doğum izni 1 yıla çıkacak! Çalışan annelere kreş desteği de verilecek... Hükümet harekete geçti, taslak hazırlandı!

Hükümet, 2025’i “Aile Yılı” ilan ederek kadınların hem çocuk sahibi olmalarını hem de iş hayatında kalmalarını destekleyen düzenlemeler üzerinde çalışırken, mevcut hakların gasp edilmesine karşı da kararlı adımlar atıyor. 

Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), bir üniversitede çalışan annenin doğum sonrası yarı zamanlı çalışma hakkını kullanırken yıllık izninin 20 günden 10 güne indirilmesine “dur” dedi. KDK’nın bu hafta kamuoyuna duyurulacak kararında, “Doğum sonrası yarı zamanlı çalışanın yıllık izni yarıya indirilemez” hükmü yer aldı

YILLIK İZİN DÜŞÜRÜLEMEZ

KDK, geçtiğimiz hafta doğum sonrası yarı zamanlı çalışan annelerin haklarının korunmasına yönelik önemli bir karar aldı. Bir üniversitede sosyal çalışmacı olarak görev yapan bir anne, doğum sonrası yarı zamanlı çalışma hakkını kullanmak istedi. Ancak üniversite idaresi, annenin 20 gün olan yıllık iznini 10 güne düşüreceğini bildirdi. İdarenin kararından vazgeçmemesi üzerine KDK’ya başvuran annenin talebi detaylı bir incelemeye alındı.

KDK, uluslararası sözleşmeler, Anayasa ve ilgili yasaları mercek altına alarak yaptığı değerlendirmede, yarı zamanlı çalışan annenin yıllık izin hakkının kısıtlanamayacağına hükmetti. Kararda, “Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle annenin ve çocukların korunmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır” ilkesine vurgu yapıldı. KDK, hem iş hem de evde çocuk bakımıyla ilgilenen annelerin dinlenme ihtiyacının daha fazla olduğunu belirterek, “Yıllık izinlerin yarıya indirilmesi hukuka ve hakkaniyete aykırıdır” dedi. Karar, üniversite idaresine ders niteliğinde bir hukuki çerçeve sunarken, annenin tam yıllık izin hakkının iade edilmesi gerektiği sonucuna varıldı.

CUMHURBAŞKANLIĞI’NDAN YENİ MEVZUAT SİNYALİ

KDK’nın konuyu ilettiği Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü, yarı zamanlı çalışma düzenlemesine ilişkin mevcut mevzuata işaret etti. Doğum sonrası bu haktan yararlanamayacak memurları belirleme yetkisinin Cumhurbaşkanı’nda olduğunu belirten Müdürlük, “Konuya ilişkin yeni mevzuat çalışmaları devam ediyor” bilgisini paylaştı. Bu açıklama, çalışan annelerin haklarını güçlendirecek yeni düzenlemelerin yolda olduğunun sinyalini verdi.

MEVCUT DOĞUM VE SÜT İZNİ HAKLARI NELER?

Türkiye’de çalışan kadınlar için doğum izni ve süt izni hakları şu şekilde düzenleniyor:
Doğum İzni: Kadın çalışanlar, doğumdan önce 8 hafta ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta ücretli doğum izni kullanıyor. Çoğul gebeliklerde bu süreye 2 hafta ekleniyor. İzin, isteğe bağlı olarak doğumdan önce 3 hafta, doğumdan sonra 13 hafta şeklinde dağıtılabiliyor.
Süt İzni: Memurlara, 1 yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci 6 ayda ise günde 1,5 saat süt izni veriliyor. Bu süreler, çalışanın belirlediği saatlerde ve bölünerek kullanılabiliyor. Süt izni, günlük çalışma süresinden sayılıyor ve toplu kullanılamıyor.
Yarı Zamanlı Çalışma: Doğum sonrası analık izninin ardından, çocuğun zorunlu ilköğretim çağının başladığı ay başına kadar haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışma talep edilebiliyor. Bu süreçte mali ve sosyal haklar yarı oranda ödeniyor, ancak yıllık izinler bu kapsamda kesintiye uğramıyor.
Ücretsiz Doğum İzni: Kamu çalışanları 2 yıla kadar, özel sektör çalışanları ise 6 aya kadar ücretsiz doğum izni kullanabiliyor.
Yarı Zamanlı Çalışma Süreleri: Birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, üçüncü ve sonraki doğumlarda 180 gün yarı zamanlı çalışma hakkı bulunuyor.

DOĞUM İZNİ 1 YILA ÇIKIYOR, KREŞ DESTEĞİ GELİYOR

Hükümet, Nüfus Politikaları Kurulu toplantılarında belirlenen stratejiler doğrultusunda çalışan annelere yönelik kapsamlı bir destek paketi hazırlıyor. Yeni taslak çalışmaya göre:
Ücretli Doğum İzni: Mevcut 16 haftalık süre, 1 yıla çıkarılacak.
Ücretsiz Doğum İzni: Kamu ve özel sektör çalışanları için 1,5 yıla kadar uzatılacak.
Kreş Desteği: Çalışan annelere çocuk bakımı için kreş desteği sağlanacak.
Babalara Doğum İzni Eşitliği: Memurlara 10 gün, işçilere 5 gün olan babalık izni süreleri eşitlenerek standardize edilecek.

AİLE YILI’NDA KADIN İSTİHDAMI VE ANNELİK DESTEKLENECEK

2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesiyle birlikte, hükümetin kadınların istihdamda kalmasını ve anneliği destekleyen politikaları hız kazandı. 

KDK’nın yıllık izin gaspına karşı verdiği karar, mevcut hakların korunması açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Yeni düzenlemelerle birlikte, çalışan annelerin hem çocuklarıyla daha fazla zaman geçirmesi hem de iş hayatında aktif kalması hedefleniyor. 

Kamuoyunda, bu düzenlemelerin kadınların iş-yaşam dengesini güçlendireceği ve aile yapısını destekleyeceği beklentisi hakim.