Bilim insanlarından Mardin Ovası için kritik uyarı! Obruk tehlikesi kapıda
Mardin Ovası, kuraklık ve bilinçsiz sulama nedeniyle büyük bir tehditle karşı karşıya! Bilim insanları, su kaynaklarının hızla tükendiğini ve kuyu derinliklerinin 850 metreye ulaştığını belirterek, bölgenin obruk tehlikesiyle yüzleşebileceği konusunda uyardı. Dicle Elektrik ise kaçak elektrik kullanımı ve aşırı su tüketiminin hem tarımı hem de enerji şebekesini zorladığını açıkladı. İşte Mardin’deki krizin detayları ve çözüm önerileri…
Mardin’de su kaynakları alarm veriyor. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Kurulu Su ve Ekoloji Komisyonu’nun 2025 Yılı Su Raporu’na katkı sunan uzmanlar, bölgedeki durumu değerlendirdi. Mardin Artuklu Üniversitesi Kızıltepe Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yusuf Doğan, Artuklu ilçesine bağlı Yaylı Mahallesi’nde kuyu derinliklerinin 800 metreyi aştığını, ancak su bulunamadığını belirtti. Doğan, “2010’da kuyu derinlikleri 100-150 metreydi. Şimdi bu rakam 7 katına çıktı. Şu an ovada suya 450-700 metre derinlikte ulaşılıyor” dedi.
Prof. Dr. Doğan, kuraklığın ve yanlış sulama yöntemlerinin bu krizin temel nedenleri olduğunu vurguladı: “Yağışlar yetersiz, meteorolojik kuraklık yaşıyoruz. Salma sulama yöntemi, su tüketimini üç kat artırıyor ve toprağın yapısını bozuyor. Bu gidişle obruklar kaçınılmaz.”
“Mardin Ovası, Konya gibi olabilir”
Doğan, Mardin Ovası’nın durumunun Konya Ovası’na benzediğini ifade etti: “Konya’da obruk sayısı 3 bini geçti. Bilinçsiz sulama devam ederse, Mardin Ovası da aynı kaderi paylaşacak.” Artan kuyu derinlikleri, toprakta tuzlanmaya ve yüksek enerji tüketimine yol açıyor. Doğan, çözüm olarak basınçlı sulama sistemlerinin kullanılmasını önerdi: “Mevcut suyu ekonomik ve israf etmeden kullanmalıyız.”
Yeraltı suları tükeniyor
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu, yeraltı su seviyesinin her yıl daha derine indiğini belirtti: “Su seviyesi düştükçe, çiftçiler daha fazla elektrik enerjisiyle suyu çıkarmak zorunda kalıyor. 2025’in ilk aylarında yağış azlığı nedeniyle çiftçiler daha fazla su kullandı, bu da enerji tüketimini artırdı.” Çullu, gece sulaması ve dijital-akıllı sulama sistemlerinin %30’a varan su tasarrufu sağladığını, bu yöntemlerin yaygınlaşması gerektiğini vurguladı.
Kaçak elektrik ve maliyetler artıyor
Dicle Elektrik’in verilerine göre, Mardin’de yaklaşık 7 bin sulama kuyusu bulunuyor ve bunların büyük kısmı kaçak elektrik kullanıyor. 100 dönümlük bir mısır tarlasını 800 metreden su çekerek sulamak, çiftçiye sezonluk 850 bin TL’lik elektrik maliyeti çıkarıyor. Eğer kuyu derinliği 100 metre olsaydı bu maliyet 400 bin TL’ye, sulama kanalı kullanılsaydı ise sıfıra düşecekti. Kaçak elektrik kullanımı ise maliyeti 9 kat artırarak 7,5 milyon TL’ye eşdeğer bir yüke neden oluyor. Şirket, bu durumun tarımsal sulama sorununu derinleştirdiğini ve elektrik şebekesine ağır bir yük bindirdiğini belirtti.
Çözüm önerileri: Sulama kanalları ve eğitim
Bölgede sürdürülebilir tarım için Dicle Elektrik ve üniversiteler iş birliğiyle yeraltı suyu ve enerji tüketim analizleri yapılıyor. Yetkililer, şu adımların acilen atılması gerektiğini vurguluyor:
Sulama kanalları: Modern sulama altyapısının devreye alınması.
Eğitim: Çiftçilere modern sulama teknikleri öğretilmesi.
Kaçak elektrikle mücadele: Kaçak kullanımın önlenmesi için denetimlerin artırılması.
Aksi halde, su kaynaklarının tükenmesi ve obruk riski hem tarımsal üretimi hem de çiftçilerin geçim kaynaklarını tehdit edecek.
