Afyonkarahisar'ın tarih kokan yerleri ve yöresel lezzetleri seyahat severlerin uğrak noktası

Afyonkarahisar, tarihi yerleriyle ve yöresel lezzetleriyle olduğu kadar Kurtuluş Savaşı'ndaki önemli yeriyle de hatırlanması gereken bir kenttir. Türk ordusunun Yunan askerlerini bozguna uğrattığı Başkomutanlık Meydan Muhaberesi'nin yaşandığı Afyonkarahisar, Hititler'den bu yana tarih sahnesinde yer almış önemli şehirlerden biridir.

Tarihi dokusu ve yöresel lezzetleriyle de dikkatleri üzerine çeken Afyonkarahisar'da gezebileceğiniz bir çok mekan ve tadabileceğiniz birçok yöresel lezzet bulunuyor.

Afyonkarahisar'ın gezilmeye değecek adreslerine bir göz atalım.

AFYON KALESİ

Afyonkarahisar'da bulunan Afyon Kalesi, MÖ 1350 yıllarında Hitit imparatoru II. Murşil zamanında Arzava seferinde mustahkem mevki olarak kullanılmış olan bu kale önce Hapanuva; Roma ve Bizans dönemlerinde Akroenos adıyla, Selçuklu Hanedanı'ndan itibaren ise Karahisar adı ile anılmıştır.

Tarihi dokusu korunamamış olsa da hala eski kalıntılar mevcuttur.

Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat'ın hazineleri bu kalede saklandığından, kale Hisar-ı Devlet olarak da adlandırıldı. Selçuklu vezirlerinden Sahip Ata Fahrettin Ali döneminde kalenin ismi Karahisar-ı Sahip oldu. 1573'te burayı tamir ettiren II. Selim ise yörede yetiştirilen afyondan ötürü kaleye Afyonkarahisar adını vermiştir.

ARKEOLOJİ MÜZESİ

Afyonkarahisar'da gezilmeye değer bulunan adreslerden biri de Arkeoloji müzesidir. Müzede, Taş-Maden (kalkolitik) çağından Bizans çağına kadar Afyonkarahisar ve çevresinden bulunmuş olan arkeolojik eserler, kronolojik bir sıra esas alınarak sergilenmektedir. Onarım ve teşhir yenileme çalışmaları nedeniyle bir süre kapatılan müzenin onarım sonrasında arkeoloji bölümü salonları ziyarete açılmıştır. Bu salonlarda Tunç, Hitit, Frig, Lidya, Roma ve Bizans dönemlerine ait oldukça zengin eserler sergilenmektedir. Bu dönemlere ait pişmiş toprak, taş mermer, kemik, cam, metal kap kacak, heykel ve sikke gibi araç ve gereçler, yöre insanın, MÖ.3000’li yıllardan günümüze kadar yaşayışı, inancı, üretimi, ticareti hakkında bize oldukça önemli bilgiler vermektedir. Ayrıca günümüzdeki önemi nedeniyle sanayi haline gelmiş mermer ticareti ve sanatı ile ilgili bilgi veren mermer heykeller, lahitler, mezar taşları ve mimari parçalar, müzenin önemini artırmaktadır.

BOLVADİN BELEDİYE MÜZESİ

Afyonkarahisar'ın Boldavin ilçesinde bulunan müzede Bolvadin merkez ve köylerinden toplanmış Eski Tunç Çağı, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait eserlerin yanı sıra; arkeolojik, etnografik, sikke, arşiv vesikası olmak üzere toplam 988 eser bulunmaktadır. Özellikle Bolvadin kaymakçılığı, hasırcılığı, el sanatçılığı gibi yerel özellikler sergilenmektedir.

NALBANT MÜZESİ

Afyonkarahisar'ın tarihi dokusunu bize en iyi anlatan yerlerden biri de Nalbant müzesidir. Selçuklu ve Osmanlı devletlerinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında ve bugün bazı bölgelerde kullanılan eserlerin yer aldığı 'Afyonkarahisar Tarım Hayvancılık ve Nalbant Müzesi'nde kağnı, düven, at sabanı, atkı, yaba, tırmık, dirgen, ananat, at ve öküz pulluğu, öküz boyunduruğu, manda derisinden yapılmış demirci körüğü ile nallama öncesi öküz yatırmada kullanılan tezgah, tırnak törpüsü, renet, demirci örsü, kerpeten, tokmak, nal çekici, sunturaç ile at, eşek ve öküz nalları gibi çeşitli nalbant malzemeleri sergileniyor.

ZAFER MÜZESİ

Afyonkarahisar'ın Kurtuluş Savaşı ile ilgili önemini anlatan müzelerden birisi de Zafer müzesidir. Zafer müzesinde Kurtuluş Savaşı ile ilgili bilgiler, fotoğraflar, topografik harita, pano, belge ile silahlar, savunma telleri, konserve kutuları gibi savaşta kullanılan malzemeler ile Zafer Anıtı’nın açılışı için özel olarak yaptırılmış gümüş makas olmak üzere 213 adet eser yer alır. Atatürk, İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, Tevfik Bıyıkoğlu ve diğer komutanların kaldıkları odalar da yeniden düzenlenerek 1995 yılında hizmet vermeye başlamıştır.

SULTAN DİVANI MEVLEVİHANESİ

Afyonkarahisar'a gittiğinizde mutlaka uğramanız gereken yerlerden biri de Sultan Divanı Mevlevihanesidir. Tarih boyunca birçok önemli icraata merkez olmuş Afyonkarahisar Mevlevîhânesi, Konya Mevlevîhânesi'nden sonra önemli mevlevîhânelerdendir. Afyonkarahisar Mevlevîhânesi, özellikle 16'ncı yüzyılda Hz. Mevlânâ’nın yedinci kuşak torunlarından Sultan Dîvânî zamanında mevlevîlik açısından çok önemli bir merkez olmuştur.

“40 Hatimli Şifalı Aşûre” geleneği ilk defa Sultan Dîvânî zamanında Afyonkarahisar Mevlevîhânesi’nde başlamış ve birçok mevlevîhâneye buradan yayılmıştır. Günümüzde bu geleneği devam ettiren tek mevlevîhânedir.

Bahçesinde Derviş Odaları, Matbah, Hâmuşân (Mezarlık) bulunan mevlevîhâne, son olarak 2008 yılında restore edilmiş ve 30 Aralık 2008 tarihinde “Sultan Dîvânî Mevlevîhâne Müzesi” adıyla hizmet vermeye başlamıştır.

CUMHURİYET ŞEHİTLERİ ANITI

Kurtuluş Savaşı'nın önemli izlerini taşıyan Afyonkarahisar'da, Büyük Taarruz'un sembolü olan Cumhuriyet Şehitleri Anıtı'nı görmeden gitmek olmaz. Milli mücadele döneminde yaşanan kanlı savaşların merkezini teşkil eden Afyonkarahisar'da, Anadolu'nun dört bir yanından binlerce insan vatan savunması için şehit düşmüştür. Tüm şehitlerin anısına da Afyonkarahisar genelinde çeşitli şehitlikler yapılmıştır. Bu şehitliklerin bir bölümü asıl, diğer bir bölümü ise kısmı makamdır. Şehitlerin gömüldükleri yerler, geniş alanları kaplamakta, aynı zamanda, kimin nerede gömülü olduğu da tam olarak bilinememektedir. Bu sebeple de tüm şehitlerin anısına, kanlı savaşların düzenlendiği yerlerde sembolik şehitlikler yapılmıştır. Bununla birlikte anıtı yapılmayan ferdi ve toplu şehit mezarlar da yer almaktadır.

BÜYÜK TAARRUZ ŞEHİTLİĞİ

Kurtuluş Savaşı'nın önemli dönüm noktalarından biri olan Büyük Taarruz'da şehit düşenlerin ebedi mekanı Büyük Taarruz Şehitliği görülmesi gereken önemli yerlerden biridir. Afyonkarahisar'ın önemli tarihi dokularından biri de şehitlikleridir.İç Anadolu ve Marmara’dan Ege ve Akdeniz’e gidip gelen araçların görebileceği şekilde inşa edilen Şehitlik ve Anıt yılın her günü ziyarete açıktır. Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa`nın 26 Ağustos 1922’de Kocatepe`de Büyük Taarruz emrini vermesiyle birlikte, 26-27-28 ve 29 Ağustos 1922 tarihlerinde 275 subay ve 2150 Mehmetçik olmak üzere toplam 2425 kahramanımız şehit düşmüştür.Büyük Taarruz Şehitliği bu şehitler anısına yapılan, sembolik bir şehitliktir. 500 adet şehidin mezar taşları vardır.

BUZLUK MAĞARASI

Mağaralara meraklıysanız işte size Afyonkarahisar'da güzel bir adres. Buzluk Mağarası’nın duvarlarında buzların oluşması mağaranın biçimi ve iklim şartlarıyla bağlantılı olarak açıklanıyor. Buzluk Mağarası’nın dar bir girişi, düşey doğrultuda gelişen mağarada yazın duvarlardan sızan su, serin boşluklar ile dışarısı arasındaki ısı farkı yüzünden güçlü hava dolaşımıyla buharlaşıyor. Buharlaşmayla meydana gelen sıcaklık kaybı, soğumaya ve sonuçta mağara duvarlarının buz tabakası ile kaplanmasına yol açıyor. Buzluk Mağarası’na kış aylarında çıkmak mümkündür. Kış aylarında özellikle dağlarda kar olduğu zamanlarda mağara yazın olduğunun aksine dış ortama göre sıcak bir havaya sahiptir. Mağaradan kışın buhar çıktığı söylenir.

FRİG VADİSİ

Tarihe sahne olmuş Afyonkarahisar'da Friglerin önemli eserlerinden biri olan Frig Vadisini görmeden geçmeyin. 3000 yıl önce Frigyalıların kayalara evler, kaleler, anıtlar oyularak kurduğu, kocaman bir medeniyet ve enfes bir coğrafya. Ve en güzeli, bölgede çok turist olmadığı için hala bakir, turistik tesislerce ele geçirilmemiş. 

EBER GÖLÜ

Afyonkarahisar'da bulunan Eber Gölü, görülmesi gereken önemli yerlerden biri olma özelliği taşıyor. Türkiye'de göçmen kuşların göç yolu üzerinde bulunan Eber Gölü, sazlık alanlarıyla birçok kuş türüne üreme ve yaşam alanı olarak ev sahipliği yapmaktadır. Gölde ekonomik değeri en yüksek olan kamış üretimi yapılmakta ve sazan, turna ve aynalı sazan balığı bulunmaktadır. Eber Gölünde dikkat çeken bir özellik de yerli halkın “kopak” adını verdiği, su üzerinde kamış köklerinin oluşturduğu yüzer adacıkların bulunmasıdır. Hatta bu adacıklar üzerine balıkçıların barınaklar kurdukları da görülmüştür.

KUMALAR DAĞI

Afyonkarahisar'da bulunan Kumalar Dağ'ı önemli turizm adreslerinden biridir. Ege - İç Anadolu Bölgesi geçiş bölgesinde bulunan Kumalar Dağı’nda orman içerisinde ve civarındaki halk geçimini tarım, hayvancılık ve orman işçiliğinden sağlamaktadır. Ovalık yerlerde ziraat yapılmaktadır. Yörede yaylacılık yaygın olup, Kumalar yaylasına Yörükler gelerek yaz boyunca hayvanlarını otlatmaktadırlar. Sandıklı yöresinde Kumalar Dağı türküsü de söylenir.

26 AĞUSTOS TABİAT PARKI

Afyonkarahisar'da bulunan 26 Ağustos tabiat parkı dinlenmek ve huzur bulmak için önemli bir adres. Uzun Devreli Gelişme Planı çerçevesinde 26 Ağustos Tabiat Parkı’nda; 1 adet gözlem kulesi, 3 adet giriş ve kontrol binası,  5 adet WC, 4 adet otopark, 1 adet çocuk oyun alanı, 1 adet kır lokantası, 6 adet tenis kortu, 2 adet halı saha, 3 adet tribün, 1 adet sporcu soyunma kabini, 1 adet midilli at barınağı (altı ünitelik), 1 adet mescit, 1 adet şelale, Hizmet binaları, 1 adet büfe, piknik üniteleri ve göl etrafında yürüyüş yolları yaptırılmıştır.

MİLLET HAMAMI

Afyonkarahisar'a geldiğinizde Millet Hamamı sizin için uğrak adreslerden biri olacak. Tac-ı Ahmet Mahallesi, Hamam Aralığı Sokağı'ndadır. Güneyden kuzeye doğru eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiş olan yapının kuzey kesiminde erkekler kısmı, güney kesiminde ise kadınlar kısmı yer almaktadır. Yapının doğu cephesinde yer alan kadınlar kısmı soyunmalığı, cephenin güney kanadına bitiştirilmiş durumdadır. Bu cephe üzerinde yer alan külhan, soyunmalığın kuzey duvarına bitişiktir. Cephenin kuzey kesiminde üç adet pencere açıklığı yer almaktadır. Doğu cephesinin kuzey ucunda yer alan erkekler kısmı soyunmalığına, sekiz basamaklık bir merdivenle ulaşılmaktadır. Soyunmalık, girişin iki yanında birer kare mekan; ortada büyük bir dağılım mekanı ve bunun batısında kuzey-güney yönünde uzanan dikdörtgen bir mekandan oluşmaktadır.

GAZLIGÖL KAPLICALARI

Gazlıgöl efsanesi

Afyonkarahisar'da bulunan Gazlıgöl kaplıcaları, dillerden düşmeyen bir efsaneye konu olmuştur. Efsaneye göre uzun yıllar çocuk sahibi olmayan Kral Midas nihayet dünyalar güzeli bir kız çocuğa sahip olmuş ve kızına ‘güzel, boylu’ manasına gelen Suna ismini vermiş. Yıllar geçmiş, kralın kızı genç bir kız olduğunda amansız bir hastalığa yakalanarak vücudunda yaralar oluşmuş. Bu yaraları hiçbir hekim iyileştirememiş. Bir türlü iyileşmeyen yaraların acısına dayanamayan güzel kız yollara düşmüş ve dere tepe dolaşmaya başlamış. Kral, kızına göz kulak olmaları için peşinden gözcüler yollamış. Genç kız dolaşa dolaşa kralın toprakları arasında yer alan Gazlıgöl civarına gelmiş. Çok susayan genç kız, şu an Gazlıgöl kaplıcasının bulunduğu alanda yeşilliklerle çevrili bir su görmüş ve sudan kana kana içmiş. Suyun değdiği yerlerde bir rahatlama yaşayan genç kız suya atlamış ve ağrıları hafiflemiş. Sudan çıktıktan sonra yeşilliklerde derin bir uykuya dalmış ve uyanınca yaralarının kurumaya başladığını görmüş. Suyun yanında bir hafta geçirmiş ve bir hafta sonunda yaraları tamamen iyileşmiş. Suyun aksinde eski güzelliğine kavuşan Suna çok sevinmiş. Suna’nın yaralarının iyileştiğini gören gözcüler kızın yanına gelmiş ve birlikte saraya dönmüşler. Kızı için gece gündüz yas tutan kral, kızının ülkesinde çıkan sıcak sular sayesinde iyileştiğini duyunca hemen oraya gelen geçen dertlilere şifa dağıtması için bir hamam yapılmasını emretmiş. Bu efsane ile, Gazligöl’de yaptırılan bu kaplıcanın Frigyalılar zamanından beri insanlara şifa dağıttığı sanılmaktadır.

HÜDAİ KAPLICALARI

Afyonkarahisar, termal kaplıcalarıyla meşhurdur. Afyon'da bulunan Hüdai kaplıcaları da önemli şifa kaynaklarından biri olma özelliği taşıyor.

Afyonkarahisar'da şifa bulacağınız kaplıcaları, bilgi sahibi olacağınız müzeleri, dağları ve Afyon kalesini incelediniz. Şimdi ise sırada Afyonkarahisar'ın yöresel lezzetleri bulunuyor. Gelin birlikte Afyonkarahisar'ın meşhur lezzetlerini inceleyelim.

AFYON KAYMAĞI

Afyonkarahisar, kaymağı ile meşhur bir kentimizdir. Manda ve inek sütünden elde edilen Afyon kaymağı tatlıların vazgeçilmez bir tamamlayıcısı ve lezzet kaynağıdır. Asıl tercih edilen kaymak manda sütünden elde edilendir. Manda kaymağı süt beyazı renginde olur, daha yağlıdır, daha lezzetli ve daha dayanıklıdır. İnek kaymağı biraz sarımsı olur ve daha az yağlıdır. Kaymak kahvaltıda reçel ve bal gibi tatlarla tüketilebileceği gibi asıl kullanım alanı tatlılardır. Afyonkarahisar’ın meşhur ekmek kadayıfı ve kaymak ayrılmaz bir ikilidir. 

KEŞKEK

Afyonkarahisarlıların sofralarını süsleyen lezzetlerden biri de Keşkektir.  Keşkek şu şekide hazırlanır. Ayıklanıp temizlenmiş buğday ve nohut ıslatılır. Ertesi gün parça et ve ıslatılan malzeme çömleğe konup tuz ilave edilerek akşamdan mahalle fırınına konur. Sabah erkenden fırından alınır. Etin kemikleri ayrılır ve etler lif lif olup taneler ezilinceye kadar büyük bir tahta kaşıkla dövülür. Dövülürken kaymak ilave edilir. Diğer tarafta kızdırılan tereyağına kırmızı biber ve karabiber eklenerek sos hazırlanır. Servis tabağına alınan keşkeğin üzerine, yağını alması için limon sıkılır. Hazırlanan sos üzerine dökülerek servis edilir.

AFYON SALATASI

Afyon salatası, sofraları tamamlayan lezzetli bir salata olma özelliği taşıyor. Salata hazırlanırken bütün sebzeler bol su ile iyice yıkanır. Afyon (Afiyon), yeşil soğan, domates ve maydanoz ince ince doğranır. Doğranan sebzeler bir kap içerisinde karıştırılır. Başka bir kap içerisinde limon suyu, tuz ve zeytinyağı çatal ile iyice karıştırılıp beyazlatılır. Hazırlanan sos, salata servis edileceği zaman üzerine gezdirilir ve karıştırılır.

Not: Yöresel dilde "Afiyan Salatası" denilir. "Afiyan" haşhaş bitkisinin tarlada ilk yeşerdiği zaman yapraklarına verilen addır. Bu yapraklar tarladan toplandıktan sonra kökleri kesilerek ayıklanır. Marul salatası gibi hazırlanır. Afiyan salatası yapılırken mevsimine göre istenilen diğer sebzeler de katılabilir. Ayrıca haşlanmış yumurta ilavesiyle de hazırlanabilir.

AFYON SUCUĞU

Afyonkarahisar sucuğu, Afyona geldiğinizde almadan gidemeyeceğiniz lezzetlerden biri. Afyon sucuğu yapılışı şu şekildedir; Sucukluk etler tendon, fasya, kan damarı ve lenf bezleri ayıklandıktan sonra iri parçalar halinde en az 1 gün dinlendirilir. Dinlendirilen etler iri olarak kıyma makinelerinde çekilerek hamur haline getirilir. Hamura iç yağları, baharatlar, stabilizatör, antioksidan madde ve antimikrobiyal maddeler de eklenir. Hamur homojen olarak karıştırılır. Karışım en az 12 saat bekletilir. Daha öne hazırlanmış olan doğal veya suni bağırsak içine doldurulur. Dolumu yapılan sucuklar terlemeye bırakılır. Terletilen sucuk dizileri doğal veya teknolojik ortamlarda (Türk Gıda Kodeksi Et ve Et Ürünleri Tebliği'ne göre ısıl işlem uygulanarak) kurumaya bırakılır.

AĞZI AÇIK

Afyonkarahisar'a geldiğinizde Ağzı açığı denemeden kentten ayrılmayın. Ağzı açık şu şekilde hazırlanır:

Un, tuz ve su ile iyice yoğrularak kulak memesi yumuşaklığında bir hamur hazırlanır. Hazırlanan hamur dört parçaya bölünür. Her bir parça, hazır yufka büyüklüğünde açılıp, üzerine ısıtılmış sıvı yağ ve iç yağı karışımı sürülür. Yufka bohça şeklinde katlanarak tekrar oklava ile inceltilir ve yağlanır. Bu işlem birkaç kez tekrarlandıktan sonra bohça şeklindeki hamur küçük parçalara bölünür. Diğer tarafta kıyma, yumurta, maydanoz, karıştırılarak harç yapılır. Kesilen parçalar, ortası kalın, kenarları ince olacak şekilde yuvarlak bir şekilde açılır. Ortasına bir miktar harç konularak kenarlar pile şeklinde birbiri üstüne bindirilerek katlanır. Yağlanmış tepsiye aralıklı olarak dizilip üzeri yağlanarak 200 derecede ısıtılmış fırında 40 dakika pişirilir.

BÜKME

Bükme, ağırlıklı olarak Afyon yöresinde yapılan bir hamur işidir.

ÇULLAMA KÖFTE

Afyonkarahisar'ın meşhur lezzetlerinden biride Çullama köftedir. köftenin hazırlanışı şöyledir: Kıyma, rendelenmiş soğan, düğü, ince kayılmış maydanoz, yumurta, tuz ve karabiber bir kaba konulup yoğrularak özdeşleştirilir. Yumurta büyüklüğünde parçalara alınıp yuvarlak köfte şekli verilir ve haşlanır. Diğer tarafta ise yumurtalara, azar azar kıvamlı hale gelene kadar un eklenir. Bir miktar tuz ilave edilerek bulamaç yapılır. Haşlanan köftelerin suyu süzülür. Haşlanmış köfteler, hazırlanan yumurtalı bulamaca batırılıp kızgın yağda kızartılıp servis yapılır.

DÜĞÜLÜ HAŞHAŞ TATLISI

Afyonkarahisar denince akla ilk olarak haşhaş gelir. Haşhaşın yemeklerde kullanımı bölgede oldukça yaygın durumda. Özellikle şerbetli tatlılarda olmazsa olan haşhaş, herkesin gözdesi haline gelmiş ve adeta Afyon ile özdeşleşmiş bir lezzet. Düğülü haşhaş tatlısı da bu tatlılardan bir tanesi.

GÖCE KÖFTESİ

Afyonkarahisar'ın yöresel lezzetleri arasında yer alan ve coğrafi işaret tescili alan halk arasında 'göce köddüsü' olark bilinen göce köftesi yoğun ilgi görüyor. UNESCO'nun Yaratıcı Şehirler Ağı'na dahil olan göce köftesi kentteki pek çok restoranın menüsünün vazgeçilmezi hali geldi. Göce köftesi çekilmiş buğday ve ince bulgura pek çok baharat eklenmesiyle elde ediliyor.

GÖCE TARHANASI

Afyon'da meşhur olan Göce tarhanası, sofralarda başlangıç yemeği olarak tercih edilen önemli lezzetlerden biri. Hazırlanışı zahmetli olan göce tarhanasını şu şekilde yapabilirsiniz.

Yoğurt çok katıysa yarım çay bardağı süt ilave edilebilir.Üzeri kapatılıp bir gece bekletilir.Ertesi gün küçük parçalar şeklinde temiz bir mendil üzerine serilir.Yarım saat güneşte bekletilip gölgeye alınır.
Kuruyana kadar beklenir.Ortalama 1 hafta-10 gün. Sonra toplanır. Kuruduktan sonra daha küçük parçalara bölünenilir.
Salça yağda kavrulur.1 su bardağı suda 1 su bardağı kurutulmuş göce tarhanası yumuşayana kadar ortalama 45 dakika ıslatılır.
Kavrulmuş salçaya bu karışım eklenir.Kıvamına göre üzerine soğuk su dökülür.Tuz ve yarım paket et suyu katılır. Yarım saat kaynatılır.

HAŞHAŞLI PİDE

Afyonkarahisar'ın haşhaşlı pidesi hem gözü hemde mideyi doyurmaya yetiyor. Haşhaşlı pideyi hazırlaması ise oldukça keyifli.

Unlanmış hamur tahtasının üzerine yerleştirilir ve yaklaşık bir parmak kalınlığı olacak şekilde yassıltılır. Üzerine yağla karıştırılmış haşhaş sürülür. Hamurun ortasında kare şeklinde bir bölge kalacak şeklinde kenarlardan çekilip her parça ortaya doğru katlanır. Katlanan her parçanın üzerine haşhaş karışımından sürülür. Kare şeklinde bir hamur elde edilir. En üstede haşhaş sürülüp parmak uçları ile hamurun üzerine bastırılarak dikdörtgen şeklinde uzatılır. 

İLİBADA SARMASI

Afyonkarahisar'ın meşhur yöresel lezzetlerinden biri olan İlibada sarması sofraların vazgeçilmezlerinden biri. İlibada sarmasının yapılışını merak edenler pür dikkat hazırlanış aşamasını okumalı.

Düğü, çekilmiş göce ile karıştırılır. Yarım su bardağı sıvı yağın birazı tencereye konulur ve içine ince doğranmış soğan ilave edilir. Pembeleşene kadar kavrulur. Un ilave edilir. Kavrulan soğanlara düğü ve çekilmiş göce karışımı eklenir ve az miktarda su ile pişirilir. Tuz, kuru nane ve kırmızı biber ilave edilir. Labada hafif haşlanır. Hazırlanan harç, labada ile muska şekli verilerek sarılır, tencereye dizilir ve üzerine su ilave edilip pişirilir. Tavada kızdırılan yağa salça konularak, içine nâne ve kırmızı biber katılır. Pişen dolmanın üzerine önce sarımsaklı yoğurt daha sonra hazırlanan sos dökülerek servis edilir. Not: İlibada Afyonkarahisar'da labada bitkisine verilen yöresel bir isimdir.

ÖZBEK PİLAVI

Özbek pilavı, Afyonkarahisar'ın özel lezzetlerinden biri olarak sofralardaki yerini almaya devam ediyor. Özbek pilavının lezzeti ise diğer pilavlardan oldukça farklı.

PAÇIK

Afyokarahisar'a geldiğinizde lokantalarda yiyebileceğiniz bir diğer lezzetli yemek ise paçıktır. Paçık, paça etinden hazırlanan yoğurtlu bir çorbadır, limonla da iyi gider, sirkeyle de. Sarımsak olmazsa olmazıdır. Seveni olduğu kadar sevmeyeni de vardır ama, sevenleri bilir ki bir harikadır!

SAKALA ÇARPAN ÇORBASI

Afyonkarahisar'ın meşhur lezzerlerinden bir diğeri olan sakala çarpan çorbası, ana malzemesi yeşil mercimek ve erişte olan salçalı bir çorbadır. Anadolunun bir çok yöresinde farklı isimler altında bu çorba sıklıkla yapılır. Bilinen en yaygın isimleri ise sakala saran çorba, kesme çorba, bacaklı çorba, dul avrat çorbasıdır.

ŞAKŞUKA

Afyonkarahisarlıların şakşukası diğer kızartma türlerinden oldukça farklı. Kızartmanın enfes hali şakşuka sofraların lezzetli yemeklerinden biri.

EKMEK KADAYIFI

Afyonkarahisar'ın meşhur kaymağının eklenmesiyle hazırlanan ekmek kadayıfı hem göze hem de mideye hitap etmek konusunda oldukça iyi bir tatlı.