AB’den İsrail’e yaptırım sinyali! Gazze işgali sonrası gümrük vergileri geri dönüyor
Avrupa Birliği (AB), Gazze Şeridi’ndeki devam eden savaş ve Batı Şeria’daki ihlallere karşı İsrail’e ekonomik baskı sinyali verdi. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Euronews’e yaptığı açıklamada, İsrail mallarına tercihli gümrük muafiyetlerini askıya alarak yeniden gümrük vergisi uygulamayı planladıklarını duyurdu. Bu hamle, AB-İsrail ticaretinin %37’sini etkileyecek ve İsrail’e “ciddi maliyeti” olacak. İşte detaylar...
Kallas, İsrail-AB Ortaklık Anlaşması kapsamındaki ticaret hükümlerini askıya alma stratejisini doğruladı. 2024’te AB-İsrail ticaret hacmi 42,6 milyar Euro’yu buldu; bunun yaklaşık %37’si (15,8 milyar Euro) tercihli muamele (gümrük vergisi muafiyeti) kapsamında gerçekleşti. Bu muafiyetlerin kaldırılması, İsrail mallarına standart gümrük vergilerinin geri dönmesi anlamına geliyor.
Kallas, “Bu adımın İsrail için yüksek bir maliyeti olacak” diyerek, ekonomik baskının Tel Aviv’i Gazze’deki politikalarını değiştirmeye zorlayabileceğini belirtti.
Kallas, AB Komisyonu’nun yarın (18 Eylül 2025) İsrail’e baskı için bazı önlemleri sunacağını açıkladı. Bunlar arasında, aşırılıkçı bakanlara ve şiddet uygulayan yerleşimcilere yaptırımlar da yer alıyor. Kallas, “Durum felaket düzeyinde ve sürdürülemez. Eğer hemfikirsek, ne yapıyoruz? Alternatif getirin” diyerek üye devletleri zorladı.
Önlemin kabulü için AB üye devletlerinin çoğunluğu gerekiyor. Almanya gibi İsrail yanlısı ülkeler direnç gösterirken, İspanya, İrlanda ve Belçika gibi ülkeler yaptırımları destekliyor. Kallas, diplomatik baskıyı artırarak Almanya’yı ikna etmeye çalışıyor.
Ne olmuştu? Gazze'de yaşananlar
İsrail’in kara harekatı
İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Gazze kentini işgal için 16 Eylül gecesi kara saldırılarına başladı. İki tümen şu an sahada, üçüncüsü yakında katılacak. Başbakan Netanyahu, yolsuzluk davası duruşmasında saldırıları duyurdu.
Harekat, zaten vahim olan durumu daha da kötüleştiriyor: Daha fazla ölüm, yıkım ve yerinden edilme. BM destekli raporlar, Gazze’de kıtlık ve insani felaket uyarısı veriyor. Kallas, “İsrail’in kara harekatı, vahim durumu felakete dönüştürecek” dedi.
AB’nin tepkisi
AB, İsrail’in Gazze’deki eylemlerinin AB-İsrail Anlaşması’ndaki insan hakları maddelerini ihlal ettiğini belirtiyor. Haziran 2025’te İspanya, İrlanda ve Slovenya, anlaşmanın askıya alınmasını talep etmişti. AB Parlamentosu da Gazze için ilk kez bağlayıcı olmayan bir karar aldı, ticaret askıya alınmasını ve yaptırımları destekledi.
