Türk bilim insanı Canan Dağdeviren'den uzayda devrim: Erken meme kanseri teşhisi yapan elektronik sütyen uzayda test edildi!

Blue Origin’in New Shepard aracı, tamamı kadınlardan oluşan bir ekiple uzaya fırlatıldı. Bu tarihi yolculukta, MIT doçenti Canan Dağdeviren’in erken meme kanseri teşhisi için geliştirdiği giyilebilir ultrason cihazı uzayda test edildi. Dağdeviren, başarısını Atatürk Cumhuriyeti’nin eşit eğitim sistemine borçlu olduğunu vurguladı.

ABD’nin Teksas eyaletinden fırlatılan New Shepard, Lauren Sanchez, Katy Perry, Gayle King, Aisha Bowe, Amanda Nguyen ve Kerianne Flynn’den oluşan altı kadınla uzaya çıktı. Yolculukta, Canan Dağdeviren’in tasarladığı elektronik sütyen, uzay ortamında meme kanseri teşhis yetkinliğini test etti. Cihaz, düzenli taramalara rağmen geç teşhis konulan teyzesinin anısından doğmuştu.

CUMHURİYET’İN EŞİTLİKÇİ RUHU

Dağdeviren, başarısının sırrını “Atatürk Cumhuriyeti’nin herkes için eşit olan sisteminde eğitim alan bir birey olarak bu başarıya ulaştım” sözleriyle açıkladı. MIT’de doçent olan bilim insanı, cihazının erken teşhisle hayat kurtarma potansiyeline dikkat çekti. Dağdeviren’in 2023’te BBC’nin “ilham veren kadınlar” listesinde yer alması da bu başarının küresel yankısını gösteriyor.

KADINLARIN ZAFERİ VE BİLİMİN SINIRI

Blue Origin’in tamamen kadınlardan oluşan ekibi, uzayda cinsiyet eşitliği ve bilimsel inovasyonun sembolü oldu.

Dağdeviren’in cihazı, uzay koşullarındaki testlerle teknolojinin sınırlarını zorladı.

Bu yolculuk, hem Türk biliminin gücünü hem de kadınların bilimdeki önlenemez yükselişini tüm dünyaya duyurdu.

CANAN DAĞDEVİREN KİMDİR? 

Canan Dağdeviren, 1985 yılında İstanbul'da doğdu, aslen Sivaslıdır. İlk ve orta eğitimini Kocaeli'de tamamladı. 2007’de Hacettepe Üniversitesi Fizik Mühendisliği bölümünden mezun oldu.

Sabancı Üniversitesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programındaki yüksek lisans eğitimini 2009'da tamamladı. Aynı yıl Fulbright bursu kazanarak UIUC'da Malzeme Bilimi ve Mühendisliği bölümünde doktora eğitimine başladı. Bu süreçte esnek ve katlanabilir, deri üstüne yapıştırılabilir veya giyilebilir elektronik aletler üzerine çalışmalar yaptı.

Doktora derecesini Aralık 2014’te aldı. Medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz çalışan giyilebilir bir kalp çipi (PZT MEH) ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştirdi. Forbes'in 30 Yaş Altı Bilim İnsanı listesinde de yer aldı.

Kendisi bilime olan merakında iki dönüm noktası olduğunu belirtmektedir. Bunlardan ilki babasının kendisine Marie Curie hakkında hediye ettiği bir kitap, ikincisi ise Erdal İnönü'den bizzat aldığı Anılar ve Düşünceler adlı eserdir.

Özellikle Erdal İnönü ile tanışmasının lisedeki alan seçiminde etkili olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca motivasyonunun düşük olduğu zamanlarda Mustafa Kemal Atatürk'ten ilham aldığını da bir demecinde açıklamıştır.