Samsun, Kurtuluş Savaşı'nda önemli bir merkez olmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ve beraberindeki 18 asker 19 Mayıs 1919'da Bandırma vapuru ile Samsun'a ulaşmıştır. İzmir'in Yunanlılar tarafından işgal edilmesinden derin üzüntü duyan Atatürk, Samsun'da Kurtuluş Savaşı'nın ilk adımlarını atmıştır.
Samsun, tarihi ile önemli bir şehir olurken gezilecek yerleri ve yöresel lezzetleriyle de yerli ve yabancı turistlere kucak açıyor. İşte Samsun'da gezilecek yerler ve yöresel lezzetler....
Amisos Tepesi ve Kral Mezarları
Kaya mezarların içerisinde 5 adet mezar bulunmuştur. Mezarlardan üçünün dolu ikisinin ise boş olduğu görülmüştür. Kullanılmış olan üç mezardaki iskeletlerin oluşturduğu buluntuların incelenmesinde, birisinin erkek, ikisinin bayan mezarı olduğu; ayrıca altın ziynet eşyaları (ölü hediyeleri) çanak-çömlek, cam ve mermerden yapılmış arkeolojik eserlerin inceleme ve değerlendirilmesinden, erkek mezarının Pontus Krallığının en üst düzeyindeki yöneticilerinden (kral, komutan, prens gibi) birine, bayan mezarlarından birinin bu ünlü kişinin (kralın) eşine (kraliçeye) diğerinin de kızana ait olabileceğini düşünülmektedir.
Atatürk Evi ve Müzesi
Mesudiye Oteli, Mustafa Kemal Paşa'ya tahsis edildi. Paşa'nın 25 Mayıs-13 Haziran 1919 tarihleri arasında çalışma yürüttüğü bu bina eşyalarıyla birlikte muhafaza edildi ve ''Gazi Odası'' olarak ziyaretçilere açıldı.
İlk kat el sanatlarının sergilendiği bir mekan olarak tasarlanırken ikinci katta; Atatürk’ün çalışma odası, dinlenme ve yatak odası ile Havza odası o dönemde kullanılan eşyalarla yeniden düzenlenmiştir. Üçüncü katta; Milli mücadelenin ön hazırlıklarının yapıldığı illere ithafen Amasya, Sivas, Erzurum ve Ankara odaları düzenlenmiştir. Bu odalarda o dönemlerde yapılan çalışmalar, resim ve yazılarla yansıtılmıştır
Bandırma Vapuru Müzesi
Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının 19 Mayıs 1919'da Samsun'a getiren vapur olarak biliniyor.
Müzeye dönüştürülen vapurda Atatürk ve 4 silah arkadaşının balmumu heykeli sergileniyor.
1878 yılında imal edilmiş duvar saati, telefon, harita ölçüm malzemeleri, yangın tüpü, masa ve sandalyeler, burada sergilenen diğer eserlerdir. Milli Mücadele Parkı ve Açık Hava Müzesi bünyesinde; Çanakkale Savaşı'ndan düşmanın İzmir'de denize dökülüşüne kadar süren zorlu mücadeleyi simgeleyen seramik rölyefler bulunmaktadır.
Çınaralan Kilise Cami
Samsun'un Çınaralan Köyü'nde sadece bir duvarı kalan kilise, köylüler tarafından camiye dönüştürülüyor.
Galeriç Ormanları
Kızılırmak Deltasında bulunan Galeriç ormanı, ülkemizdeki nadir subasar ormanlardan birisidir. Biyolojik çeşitlilik bakımından oldukça zengin olan ormanda 35 ötücü kuş türü kuluçkaya yatmaktadır. Bu bölgenin yaban hayat açısından en ilginç alanlanı ise ilkbaharda tabanı tamamen suyla kaplanan yaprak döker ormanlarıdır.
Kunduz Ormanları
Samsun'un Vezirköprü ilçesinde bulunan Kunduz Ormanları, yeşil, kahverengi ve mavinin her tonunu içinde barındıran görüntüsüyle görülmeye değer adreslerden biri. Kunduz Ormanları'nın ortasından geçen akarsu ise ormana güzellik katıyor.
Alaçam Mübadele Müzesi
Müze gezmeyi sevenler için güzel bir seçenek olan Alaçam Mübadele Müzesi Türkiye’nin ilk mübadele müzesi olma özelliğine sahiptir. Mübadillerin yanlarında getirdikleri günlük hatta kullandıkları eşyalar el dokuması yün parçalar, kumaş türü eserler ve mutfak eşyaları ile fotoğraflar, mektuplar ve önemli belgeler sergilenmektedir. Müzedeki materyaller yaklaşık bir asırlık geçmişe sahiptir.
Nerik Antik Kenti
Samsun'da bulunan Nerik Antik Kenti, tarihe ışık tutması bakımından önemli antik kentlerden biri. Bu bölgede sayısız tepe, höyük ve tümülüs bulunyor. Hititlerin kutsal şehri olarak bilinen Nerik, Oymaağaç Höyüğü'nde yapılan kazılar sonucu ortaya çıkmıştır.
Sivrikese Cami
Samsun'un Havza ilçesi Sivrikese köyünde bulunan cami, bulunduğu köyün ismi ile anılıyor. Ülkemizin her köşesinde bulunan camilerin güzel bir örneğini teşkil eden cami görülmeye değer adreslerden biri.
Şahinkaya Kanyonu
Dağ oluşumu (Orojenez) ve akarsu aşındırması sonucu meydana gelen 2,5 km uzunluğundaki Şahinkaya Kanyonu, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm bölgesi ilan edildi. 340 metre yükseklikteki kanyon, yerli ve yabancı turistlerin dikkatini çeken yerlerden biri.
Tayyar Paşa Cami
1800'lü yıllarda yaptırılan cami, Osmanlılarda iç kubbe yapı tarzının karakteristik bir örneğidir. Eski özelliklerini koruyan tek şerefeli minaresi vardır.
Yalı Cami
Samsun'un inanç turizmine hizmet eden camilerinden biri olan Yalı Cami, il merkezinde Buğday Pazarında, Saathane Meydanı'nda bulunyor. Sadık Bin Abdullah tarafından 1894 yılında yaptırılan cami, aynı zamanda Hoca Hayrettin Camisi ismi ile de tanınmıştır.
Asarkale ve Kaya Mezarları
Asarkale, Hellenistik Çağ'a ait olup savunma amacıyla yapılmıştır. Anakayaya oyularak yapılmış 3 adet mezarın da aynı döneme ait olduğu sanılmaktadır.
Paflagonya Bölgesi içerisinde bulunan Asarkale, stratejik yönden önemli bir konuma sahip olup askeri amaçla (savunma) kullanılmıştır. İkisi kalenin yamaçlarında, biriside ırmağın (Kızılırmak) karşı yakasında olmak üzere Grek mimarisinin özelliklerini taşıyan 3 adet kaya mezarları bulunmaktadır.
Gazi Müzesi
Mustafa Kemal Paşa 9. Ordu Müfettişi olarak 19 Mayıs 1919 Pazartesi günü sabahı saat 8’de çalışma arkadaşlarıyla birlikte Samsun’a çıktığında kaldığı ilk yer burasıdır.
Tapuya Mustafa Kemal Atatürk adına kaydedilen bu bina 1939 yılından itibaren Müze olarak değerlendirilmek üzere Samsun Belediyesi bünyesine katılmış, 1997 tarihinden itibaren de Kültür Bakanlığına devredilmiştir. Ankara Anıtkabir Müzesi’nden getirilen Atatürk’e ait 105 parça eserin teşhir ve tanzimi yapıldıktan sonra 1 Temmuz 1968’de fuar ile birlikte ziyarete açılmıştır.
Bina içerisinde Atatürk ve Samsun'a onunla birlikte çıkan 18 silah arkadaşının balmumu heykelleri sergileniyor.
Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi
Samsun ve çevresinin tarihi eserlerinin ve kültürel eserlerinin sergilendiği Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, tarih bilginizi arttıracak müzelerden biri. Müzenin arkeoloji bölümünde İlk Tunç Çağı, Hitit, Helenistik ve Roma dönemlerine tarihlenen bronz, pişmiş toprak, kemik eserler sergilenmektedir. Bunlar arasında bronz atlet heykeli, Eski Tunç Çağına ait ameliyat edilmiş kafatasları, antik Amisos kenti buluntuları, Roma imparatoru Alexander Severus zamanında yapılmış olan Amisos Mozaiği, Aminos mezar odasından çıkan hazineler, Helenistik Çağa ait takılar bulunmaktadır.
Ayrıca Klasik, Helenistik, Roma ve Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait sikkelerde bulunmaktadır. Bunların yanı sıra Cumhuriyet döneminde basılmış paralar da onları tamamlamaktadır. Müzenin etnografya bölümünde Samsun yöresine ait bindal, peşkir, cepken, saat keseleri, el yazmaları, Kuran’lar da bulunmaktadır. Yöresel kesici ve ateşli silahlar da ayrı bir vitrin içerisinde düzenlenmiştir.
Samsun'da gezilecek yerleri keşfettiniz. Şimdi ise sırada Samsun'un yöresel lezzetleri var. İşte Samsun'da yenilebilecek meşhur lezzetler...
Oymaağaç oğlak kebabı
Sırığa geçirilen kuzu veya koyun eti, yakılan ateşte pişirilir.
Bafra Pidesi
Samsun'un Bafra ilçesine özgü yemeklerden biri olan bafra pidesi, kentin meşhur lezzetlerinden biri.
Bileki ekmeği
Bileki ekmeği hazırlanırken mısır unu kaynar su ile yoğrulup üzerinde defne ve tahnal yaprakları serilir ve öylece pişirilir.
Cevizli mantı
Samsun'un meşhur yemeklerinden mantının, özelliği ceviz ile servis edilmesi. Kıyma ile hazırlanan mantının üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağı gezdirilir.
Çerkez mantısı (Haluj)
Samsun'un Ayvacık ilçesinde meşhur olan haluj oldukça sık tüketilir. Buğday unu, su ve tuz karıştırılıp kulak memesi kıvamında hamur yapılır. Hamurlar istenen büyüklükte kesilir. Yuvarlak biçimde açılır. İçine peynir ve maydanoz karışımı harç konulup yarım ay şeklinde kapatılır. Bol kızgın yağda kızartılır. Sıcak servis edilir.
Haşhaşlı çörek
Hamurun haşhaş ve cevizle birleşmesinden oluşan haşhaşlı çörek, Samsun mutfağında sıkça tüketilir.
Kaz tiriti
Temizlenen kazın deri ve bağırsak civarındaki yağları küçük küçük doğranarak bir kapta eritilir. Bütün olarak haşlanmış kazın suyundan iki kepçe su ve tuz konur. Yufkalar dilim dilim kesilerek yağlı suya batırılıp bir tepsiye dizilir. Kaz suyu ile pişen bulgur pilavı tepsiye dökülür. Üzerine eritilmiş kaz yağından gezdirilir. Kaz eti parçalara ayrılarak pilavın üzerine konur. Yağlanmış yufka ile yenilir.
Kuzu tandır
Kuzu kol, top halindeki karabiber ve bütün kuru soğan ile pişirilir. Kabuğu soyulan sarımsak bütün olarak içine atılır. Yavaş yavaş pişen et bıraktığı suyu çekmeye başlar. Ardından içine koyulan bütün sarımsak ve soğanlar alınır. Pişmeye başlayan ete tuz eklenir. Pişen etler pilav ile servis edilir.
Lepsi
Samsun'da sıkça tüketilen lepsi; tavuk, soğan, mısır unu, domates ve biber salçası, su, tuz ve baharatlarla hazırlanıyor.
Levrek
Karadeniz bölgesinde bulunan Samsun'da balık yemekleri de oldukça sık yapılır ve tüketilir. Hazırlanış aşamasında levreğin içi temizlenir ve iki tarafına çizik atılır. Zetinyağında pişirilen balık servise hazır hale gelir.
Mantarlı pilav
Mantar, dolmalık fıstık ve maydonoz ile hazırlanan pirinç pilavı Samsunluların sofralarını süsleyen lezzetlerden biri.
Mısır çorbası
Mısır yarması, kuru fasulye ve tuz ile birlikte haşlanır. Doğranmış soğan tereyağında kavrularak haşlanmış mısır yarması ve fasulyenin üstüne dökülerek karıştırılır. İstenirse üstüne yoğurt eklenerek de yenilebilir.
Tavada turna balığı
Turna balığı, mısır ununa bulanarak zeytinyağında kızartılır.
Terme pidesi
Terme pidesi, sucuklu, kuşbaşılı, kıymalı, kaşar peynirli olmak üzere birçok çeşit içeriyor.
Yazı pancarı
Samsun'da sıkça tüketilen yemeklerden biri de yazı pancarı. Sevilen yemek hazırlanırken; pancarlar iyice yıkanır, ince ince kıyılır. Derin bir tencerede yağla ince ince doğranan soğanlar kavrulur. Bir tavada yağ eritilip un eklenir ve kavrulur. Soğanlara salça eklenir, pancarlar eklenir ve kavrulur. Nane, pul biber, tuz, bulgur ve ince doğranmış sarımsaklar eklenir. Karıştırılır. Kavrulmuş un ve sıcak su eklenir. Koyu kıvamlı olmalıdır. İkram ederken yoğurtla beraber sunulur.
