Dünyanın yeni normali: Güvensiz para, kırılgan enerji! Avrupa’daki esrarengiz elektrik kesintileri yeni dünya düzenini işaret ediyor
Dün Batı Avrupa'da sebebi tam olarak ortaya konulamayan, esrarengiz elektrik kesintileri geniş çaplı etkileri de beraberinde getirdi. The Economist Dergisi, 2020’de sıradaki felaket ne? başlığıyla çıkmıştı. Kapakta sorduğu soru, bugün daha anlamlı hale geldi. Sonraki büyük felaket nereden gelecek?
Modern toplumlar uzun zamandır görünmez bir güvenlik ağına bel bağlamış durumda: sürekli çalışan elektrik şebekeleri, kesintisiz internet bağlantıları ve akıcı iletişim ağları. Ancak dün İspanya ve Portekiz'de yaşanan geniş çaplı elektrik kesintisi, bu güvenlik ağının ne kadar kırılgan olduğunu tüm çıplaklığıyla gösterdi. Her ne kadar İspanya sorunu büyük oranda çözdüğünü açıklasa da maksat hasıl oldu. Dünya insanları o çok güvendikleri gelişmiş teknolojilerin nedensiz bir şekilde ellerinden uçuvereceğini yaşamış oldu.
Madrid, Barselona ve Lizbon gibi büyük şehirlerde hayat aniden durdu: Toplu taşıma çöktü, havaalanları kaosa sürüklendi, internet hizmetleri ve bankacılık sistemleri aksadı, hastaneler jeneratörlere yöneldi. İspanyol hükümeti olağanüstü hâl ilan ederken, Fransa ve Afrika’nın bazı bölgelerinde de benzer kesintiler yaşandığı bildirildi. İlk resmî açıklamalarda kesintinin nedeni tam olarak ortaya konulamasa da, siber saldırı ihtimalinin çok küçük de olsa hâlâ var olduğu konuşuluyor. Büyük resimde, dünyanın manyetik kutuplarında kaymanın hızlanması (bu tür kaymalar, geçmişte iklim değişiklikleri, biyolojik yok oluşlar gibi büyük olaylarla ilişkilendiriliyor), güneşte son haftalarda rekor seviyede patlamalar gözlenmesi, elektrik ve iletişim altyapılarını daha savunmasız hâle getiriyor. Özetle, teknik arızalar veya olası saldırılar dışında, doğanın kendisi de altyapımıza karşı daha güçlü bir tehdit oluşturmaya başladı.
Bir sonraki büyük felaket, bir göktaşı çarpması ya da dev bir volkan patlaması olmayabilir. Belki de sıradan görünen bir elektrik kesintisi, yeni bir küresel kriz dalgasının habercisi olacak. Kıbrıs İktisat Bankası analizinde, “Yeni dünya düzeninde bu gibi psikolojik harp tekniklerine karşı da hazırlıklı olmak gerekiyor. Dün yaşanan elektrik kesintiler ve beraberinde doların değer kaybetmesi ile altının ons fiyatı akşam saatlerinde hızla 3,350 dolar seviyesine yükselirken, bu sabah yeniden 3,315 dolar seviyesine gerilediğini görüyoruz. Bitcoin 95bin dolar seviyelerinde yatay bir seyir izlerken, altın, dolar karşısında Nisan ayında %6, yıl başından bu yana ise %26 yükseldi. Brent petrol ise hafif de olsa gerileyerek 65,50 dolar seviyesinden işlem görüyor” denildi.
