Deprem Korkusunu Aşmak: Uzmanlardan Tavsiyeler
6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen ve "asrın felaketi" olarak anılan büyük depremin izleri hala taze. Depremi doğrudan yaşayanların yanı sıra, yardım çalışmaları için bölgeye gidenler de travmanın etkilerini hissetmeye devam ediyor.
Klinik Psikolog Gözde Göktaş, birçok kişinin "her an bir şey olacak" kaygısıyla günlük yaşamının olumsuz etkilendiğine dikkat çekerek, psikolojik dayanıklılığı artırmada EMDR terapisi ve sosyal desteğin önemli rol oynadığını vurguluyor.
Deprem, sadece yıkıma değil, aynı zamanda milyonlarca insanın zihninde derin izler bırakan anılara neden oldu. Evlerini terk etmek zorunda kalanlar, farklı şehirlere göç etseler de yaşadıkları psikolojik travmadan tam anlamıyla uzaklaşamadılar. Son dönemde Ege Bölgesi'nde art arda yaşanan depremler ise bu kaygıları yeniden gün yüzüne çıkardı. Medipol Bahçelievler Hastanesi'nden Klinik Psikolog Gözde Göktaş, yalnızca depremzedelerde değil, afetzedelere yardım eden bireylerde de ikincil travma belirtilerinin görülebildiğini ifade ediyor.
Göktaş, zihinde tekrar eden deprem görüntülerinin, gece korkularının ve sürekli tetikte olma halinin birçok kişiyi derinden etkilediğini belirtiyor. Bu tür travmalarla başa çıkmada EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) gibi bilimsel terapi yöntemlerinin büyük fayda sağladığını dile getiren uzman, profesyonel destek almanın süreci kolaylaştırabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıca, günlük rutine dönmek ve yakın çevreyle sosyal bağları güçlendirmek de psikolojik dayanıklılığı artırmak için önerilen yöntemler arasında yer alıyor.
"Bazı görseller zihinden silinmiyor"
Göktaş, deprem anına dair zihne kazınan bazı görüntülerin kolay kolay silinmediğini ve ikincil travmayı tetikleyebileceğini ifade ediyor. Depremzedeler gibi, olaylara tanıklık eden veya yardım için bölgeye giden kişilerin de yoğun empati kurarak benzer psikolojik etkiler yaşadığını belirtiyor. "Gece yatağa korkuyla giren, başucunda su ve düdük bulunduran, telefonunu sürekli şarjda tutan danışanlarım oldu" diyen Göktaş, aradan uzun zaman geçmesine rağmen bu tür davranışların devam etmesi halinde mutlaka uzman desteği alınması gerektiğini vurguluyor. "Deprem bölgesinde yaşıyoruz; paniğe kapılmak yerine bilinçli ve hazırlıklı olmak önemli" diyerek süreci sağlıklı yönetmenin gerekliliğine dikkat çekiyor.
"Eski rutine dönüş, psikolojik dengeyi sağlar"
Göktaş, bireylerin travmayla başa çıkabilmesi için profesyonel destek almanın yanı sıra kendi çabalarıyla da psikolojik iyilik hallerini destekleyebileceklerini belirtiyor. "Eski alışkanlıklara ve günlük hayata geri dönmek, sosyal bağları kuvvetlendirmek, iş ve özel yaşam dengesini sağlamak kaygıyı hafifletmeye yardımcı olabilir" diyor. Doğal afetlerin öngörülemez olduğunu, bu durumun da kontrol hissini kaybetmeye neden olarak korkuları artırdığını ifade eden uzman, ikincil travmanın da benzer etkiler yaratabileceğini ekliyor.
"EMDR terapisi, travmatik anılar üzerinde etkili"
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gibi durumlarda sıkça kullanılan EMDR terapisinin, depremle ilgili travmaları işlemek açısından oldukça etkili bir yöntem olduğunu belirten Göktaş, bu terapiyle bireylerin yaşadıkları olayları yeniden işleyerek üzerlerindeki etkisini azalttıklarını ifade ediyor. "Deprem bölgesinden gelen birçok danışan, yıldönümlerinde veya belirli tetikleyicilerle eski korkularının canlandığını söylüyor. EMDR, bu anıların hafızada kalmasını sağlarken, bireyin bunları artık daha az rahatsız edici şekilde hatırlamasına yardımcı oluyor" diyen uzman, yöntemin sadece deprem kaynaklı travmalar için değil, panik atak, fobiler, kaygı bozuklukları ve yas süreçleri gibi birçok alanda da başarılı şekilde uygulandığını vurguluyor.
