Su krizlerinin tek kaynağı su olmayıp, zihinsel kuraklık ve yanlış uygulamalar da sorunun diğer yüzünü oluşturuyor. Bilimsel temele dayanmayan boş beleş açıklamalar ve eski reçetelerle idare etmeye devam etmek, yeni düşünceleri ve çözümleri hayata geçirmemizi engelliyor. Kent yönetimlerindeki bu zihinsel kuraklık, akıllı su yönetimi yaklaşımlarını uygulayacak cesareti eritiyor. Artık hem baraj kapasiteleri hem de zihinsel rezervler tükendi.
Baraj Kapasiteleri Tükenirken Çözüm Yolu: Yedi Adımda Akıllı Su Yönetimi
Günümüzde Bodrum, İzmir ve Ankara gibi şehirlerde baraj rezervleri kritik seviyelere geriledi. Mumcular Barajı kurudu, Tahtalı Barajı %8’e indi, Çamlıdere Barajı %12 dolulukta… Kaynaklar sabit, kentlerin talebi ise sınır tanımıyor. İşte bu “sonsuz talebi” kontrol altına almak ve su güvencesi sağlamak için yedi somut adım:
- Belediyelerde Su ve Kuraklık İzleme Birimi Kurulsun
- Ne yapılmalı? ASKİ, İZSU ve Bodrum Belediyesi bünyesinde; baraj seviyesi, yeraltı suyu, toprak nemi, buharlaşma ve yağış ölçümlerini tek merkezden izleyen bir meteoroloji birimi oluşturulsun.
- Somut Fayda: Gerçek zamanlı verilerle kuraklık erken fark edilir, su kesintisi eşiği önceden belirlenir.
- 1 Ekim’de “Kent Su Bütçesi” Yayımlansın
- Ne yapılmalı? Mali yıl başı gibi, her 1 Ekim’de o şehrin su gelir-gider tablosu (baraj → şehir şebekesi) yani su bütcesi yapılsın. Bütce acık verirse ne yapılacağı açıklansın.
- Somut Fayda:Vatandaş ve işletmeler, aylık su açığını görebilir; tüketim alışkanlıklarını buna göre ayarlar.
- Kent Kuraklıkla Mücadele Planı Hazırlansın
- Ne yapılmalı? Doluluk %25, %15, %10’a düştüğünde devreye girecek adımlar (tarımsal sulama kısıtlaması, park sulama saati düzenlemesi, endüstri kısintısı vb.) önceden belirlenip yürürlüğe konulsun. Ama su bitmeden! Suda kriz yönetimi yoktur.
- Somut Fayda: Su krizinde ‘karar alma’ değil, ‘karar uygulama’ süreçleri hızlanır.
- Yağmur Suyu Hasadı Teşvik Edilsin
- Ne yapılmalı? Yeni imar yönetmeliklerinde; metre kare sınırı olmadan çatılarda 5–20 m³’lük sarnıç kurulması için vergi indirimi, kredi desteği ve proje teşvikleri yer alsın.
- Somut Fayda: İzmir’de yıllık 200 000 m³, Ankara’da 300 000 m³ ek su kaynağı elde edilebilir.
- Kent Planlamasında Su Kaynakları Temelli Kapasite Hesabı Yapılsın
- Ne yapılmalı? Nüfus artışı ve sanayi genişlemesi, mevcut baraj-havza kapasitesiyle karşılaştırılarak ideal nüfus ve tesis kapasitesi sınırları belirlensin ve buna uyulsun.
- Somut Fayda:Bodrum’da sezonluk nüfus artışı planlanarak, ek su kaynaklarına acil gereksinim azaltılır.
- İçme Suyu ve Kullanma Suyu Ayrılsın
- Ne yapılmalı? Arıtılmış içme suyu yalnızca içme ve hijyen amaçlı; araç yıkama, bahçe sulama ve endüstriyel kullanım için yağmur suyu veya yeraltı suyu sistemleri teşvik edilsin.
- Somut Fayda: Şebekeden sağlanan her litre içme suyunun, yeraltı ve yağmur suyu ile ikame edilmesine bağlı olarak şehir şebekesine yük %20–30 azalır.
- Bilim Dışı “Yağmur Bombası” ve Benzeri Vaatlere Prim Verilmesin
- Ne yapılmalı? Resmi kurumlar; bilimsel temeli olmayan, dışa bağımlı ve geçici vaadlerle ilgili kamuoyu bilgilendirmesi yapmasın; kaynak ve itibar harcanmasın.
- Somut Fayda: Plan dışı, yüksek maliyetli ve etkisiz projelere ayrılan bütçe, sürdürülebilir su yönetimi yatırımlarına yönlendirilir.
Sonuç: Bodrum, İzmir ve Ankara’da baraj dipleri gündemimizdeyken, esas seferberlik “akıllı su yönetimi” için olmalı. Yedi adımlık bu plan, hem kaynakları korur hem de kentlerin “sınırı belirsiz” talebini dengeye taşır. Gelecek yazlar, baraj tabanları değil, bilimsel su yönetimi konuşulsun. Ağzı olanın her konuda boş beleş konuşmaları da artık son bulsun!