Ortalığa yayılan iddialar üzerine hepimizin merak ettiği soruya, HYSPLIT modelleme sonuçlarıyla açıklık getiriyorum.
Pazar sabahına karşı, ABD Başkanı Donald Trump'ın Truth Social üzerinden yaptığı bir paylaşım, İran'daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerinin sığınak avcısı özel bombalarla vurulduğunu gündeme getirdi.
Bu durum üzerine hepimizin aklına takılan önemli bir soru var: Olası bir Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) sızıntısı hava yoluyla Türkiye'ye ulaşır mı? Bu endişeleri gidermek adına, 22 Haziran 2025, 01 UTC itibarıyla İran'ın Fordo bölgesindeki (yaklaşık 35.1 Kuzey enlemi, 50.5 Doğu boylamı) nükleer tesisten kaynaklanabilecek olası radyoaktif salınımlar için 3 günlük bir HYSPLIT modelleme analizi yaptım.
Modelleme Sonuçları Ne Gösteriyor?
Yaptığım analizler, olası bir sızıntının Türkiye'ye ulaşma ihtimali hakkında önemli bilgiler sunuyor:
Başlangıç Konumu ve Yükseltiler: Modellemem, radyoaktif salınım bulutlarını Fordo nükleer tesisinden 500, 1000 ve 1500 metre yüksekliklerde (AGL - Yer Seviyesinden Yükseklik) başlattığım senaryolar üzerinden inceledi. Bu, farklı yüksekliklerdeki hava akışlarının incelenmesini sağlıyor.
Taşınım Yönü: En kritik bulgu, tüm senaryolarda hava kütlesinin batı yerine doğu-kuzeydoğu yönünde ilerleyerek Orta Asya'ya doğru yükselmesi Bu durum, Türkiye'nin (batı/kuzeybatı) istikametinde herhangi bir ana hava yolu rotası bulunmadığını gösteriyor. Başka bir deyişle, radyoaktif partiküllerin doğal hava akımlarıyla ülkemize taşınması beklenmiyor.
Kuru ve Yağışla Yıkanma (Çökelme):
- Kuru Çökelme: Salınım bulutu Türkiye semalarına uğramadığı için, toz ve partiküllere bağlı radyoaktif çökelme riskinin söz konusu olmayacağını gördüm. Radyoaktif maddeler havada asılı kalsa bile, rüzgar yönü nedeniyle Türkiye üzerine düşmeleri beklenmiyor.
- Islak Çökelme: Trajektoriler üzerinde herhangi bir yağış sahası gözlemlemediğimden, yağışla yıkanma yoluyla da (radyoaktif yağmur) Türkiye'ye ulaşım gerçekleşmeyecek.
Olası Sapmalar ve Uyarılar: Meteorolojik koşulların hızla değişebileceği ve rüzgar yönünün batıya kayması durumunda senaryonun farklılaşabileceği unutulmamalı. Ancak mevcut modellemem, belirtilen saat için Türkiye'ye hiçbir doğrudan taşıma hattı göstermiyor.
Sonuç: Türkiye İçin Anlık Risk Düşük Ama Dikkatli Olmakta Fayda Var
Mevcut meteorolojik koşullar altında, İran'ın Fordo tesisinden kaynaklanabilecek bir radyoaktif salınımın ne kuru çökelme ne de yağışla yıkanma yoluyla Türkiye'ye ulaşması beklenmiyor. Gördüğümüz gibi, mevcut hava akımları radyoaktif maddelerin Orta Asya'ya doğru taşınacağını gösteriyor.
Ancak, bu tür iddiaların doğruluğu veya tesislerin durumu hakkında gercek-güvenilir bir açıklama gelmediği de unutulmamalıdır. İran, söz konusu tesislerin boşaltıldığı yönünde açıklamalar yapmış olsa da, bu tür hassas konularda uluslararası yetkililerin teyit edilmiş bilgilendirmeleri önem taşımaktadır. Bu nedenle, bölgedeki yerel radyasyon ölçümlerini yakından takip etmeye devam etmemiz ve resmi kaynaklardan gelecek güncel bilgilere başvurmamız büyük önem taşıyor.